15.11.2017

The Department of Energy (DOE), FERC’e (ABD EPDK’sı), Sandy fırtınası, Irma kasırgası gibi aşırı kötü hava şartlarının neden olabileceği durumların önüne geçmek için, uygun şartlara sahip (eligible) kömür ve nükleer baz yük santrallerinin tüm maliyetlerinin karşılanmasına yönelik bir kural (sistem) koyma işlemine başlamasını önermiş (proposed rulemaking). İlgili kural kapsamında, santraller 90 günlük kaynağı sahalarında bulundurmakla mükellef olacaklar.

(Not: tüm maliyetin karşılanması ifadesi 90 gün için mi, yoksa tüm yıl için mi anlayamadım).

DOE, çalışılması istenilen kuralın şebekenin esnekliğini/dayanıklılığını artıracağını ve kaynak güvenli santrallerin üretim eksikliğinden kaynaklı yaşanması muhtemel elektrik kesintilerinden tüketicileri koruyacağını değerlendiriyor.

Önerilen sistem eski FERC komisyon üyelerince eleştirilmiş. Bu eleştiriler şu şekilde: i) şebeke güvenliğine az katkı sağlanacak, ii) tüketici maliyetleri artacak, iii) çevre kirliliği artacak ve iv) nükleer ve kömür santrallerine para aktarılacak.

FERC’in, DOE’nin önerdiği sistemi olduğu gibi kabul etmesi beklenmese de, bu santrallerin rehabilitasyon ve tazmin sıkıntılarına cevap verilmesi planlanıyormuş. Trump’ın, DOE üzerinden FERC ile uzun bir mevzuatsal mücadeleye girmesi bekleniyormuş.

DOE’nin FERC’e gönderdiği rulemaking’e göre, ABD’de;

2002-2016 yılları arasında, 59 GW gücü olan toplam 531 kömür santrali devre dışı kalmış.
EIA, 2020’ye kadar 12.7 GW daha kömür kapasitesinin devre dışı kalması bekliyormuş.
Benzer durum nükleer için de geçerli, şöyle ki; 2002-2016 yılları arasında 4666 MW nükleer kapasite devre dışı kalacağını ilan etti. 2016’dan bu yana 7167 MW daha nükeer kapasite devre dışı kalacağını ilan etti.

Reuters’in kömür çalışması da DOE’yi teyit eder nitelikte. EIA ve Thomsn Reuters verilerine göre, 2016’da 13 GW kömür santrali kapandı, 2017’de 8 GW daha kapanması bekleniyor. EIA’ya göre, kömür kurulu gücü 2025 itibariyle toplamda 226 GW seviyesine düşecek (bu, 2011’e göre %30 azalma anlamına geliyor).

Sanırım Trump, kömür sektörünü kurtarmak için elinden geleni yapacak.

Avrupa Birliği, Emissions Trading System’in gözden geçirilmesi konusunda 09 Kasım’da geçici bir anlaşmaya vardı. Anlaşmanın tüm detayları yayınlanmadı; ancak, uyum, emisyonlarını 2030’da, 2005 seviyesinden %43 azaltmak zorunda olacaklar ve limit dışında salınım yapanlar ton başına 100 € ödemek zorunda kalabilirler.

Türkiye’mizin havası da temiz değil; Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün paylaştığı verilere göre; Avrupa’da en kirli havaya sahip 10 şehrin 8’i Türkiye’de yer aldı. Türk şehirleri şu şekilde: Batman, Hakkari, Antep, Siirt, Afyon, Karaman, Iğdır, Isparta.

GE’nin küçülme kararı; CEO Flannery, faaliyet alanını 3 ana iş koluna indirmeyi planlıyor; i) havacılık, ii) enerji, iii) sağlık. Dönüşüm, ederi 20 milyar $’ı bulan varlıkların satış, ayrıştırma veya başka şekillerde elden çıkarılmasını da içeriyor.

Şirketin hisse değeri son 5 yılın en düşüğüne geriledi.

Bu arada, GE Power Finland’ın CEO’su Markus Alholm, GE’nin İsveç’te ve Finlandiya’da her biri 80-100 MW güçte rüzgar çiftlikleri kurmak için görüşmeler yürüttüğünü söyledi.

Petrol

ABD’nin en büyük bağımsız petrol ve gaz üreticisi ConocoPhillips’in CEO’su Ryan Lance, petrol fiyatları 50$/bbl üzeri seyrettiği sürece önümüzdeki 5 yıl boyunca her yıl 5.5 milyar $ yatırım yapacaklarını söyledi.
Bu arada, Venezuela’nın günlük ortalama petrol üretimi Ekim’de bir önceki aya kıyasla 130 bin varil azalarak 28 yıldır ilk kez 2 milyon varilin altına indi.

Trump Çin’i bir ziyaret etti pir ziyaret etti:

Ford ve Çin’li Anhui Zotye Automobile, 756 milyon $’lık elektrikli araba fabrikası yatırımı için ortak girişim (50:50) kurdu.
Çin, finansal sektörde yabancılara uygulanan sahiplik limitini kaldırıyor.

Elektrikli araba

ABB, İzlanda’nın en büyük elektrik şirketi Reykjavik Energy’s ON Power ile imzaladığı sözleşme kapsamında ülkeye 15 adet hızlı şarj istasyonu kuracak. ABB’nin Terra 53 CJG tip şarj ünitesi tesis edilecek olup, bu ünite CHAdeMO, CCS ve Type 2 AC şarj bağlantılarını destekliyor. İzlanda’da trafiğe kayıtlı elektrikli araç sayısı 1400 kadar.
Opel, 2020’de 4 elektrikli (BEV+PHEV) modeli piyasaya sürmeyi ve 2024’te de Avrupa’daki tüm arabaları elektrikliye dönüştürmeyi planlıyor (Avrupa’daki ifadesi önemli). Opel, tedarik tarafında yaşanan kısıtlardan ötürü Norveç’teki dağıtıcılara elektrikli araba siparişi almamalarını söylemişti

Kısa kısa haberler:

Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Enerji Pakistan Ltd, Pakistan’ın Sindh bölgesinde bulunan mevcut Jhimpir sahasında (56.4 MW güçte RES) hibrit olarak geliştirmeyi planladığı 30 MW’lık GES için Pakistan Alternative Energy Development Board’dan önlisans aldı.
ABD’li solar lease şirketlerinden Sunrun bu yıl 40 milyon $ nakit üretecek, Vivint ise gelecek yıl artıya geçmeyi bekliyor. Bu, up-front maliyetleri çok yüksek olan lease şirketleri için önemli bir adım ve sanırım kurulumlardaki lease payının düşmesinin de karlılıkta etkisi vardır. Nitekim, Tesla (eski SolarCity) finansal sonuçlarına göre, 2017’nin üçüncü çeyreğinde gerçekleştirdiği solar kurulumlarının %46’sı satış yöntemiyle yapıldı, bu oran 2016’nın üçüncü çeyreğine göre %13 fazla. Ancak, sanırım Sunrun ve Vivint Tesla kadar satış yapamıyor.
Kazakistan bile yüzünü güneşe dönüyor; 157 milyon € yatırımla 4.8 ve 100 MW güçte 2 GES kurulacakmış.
Aselsan bu sabah piyasa değeri bakımından 44.8 milyar TL’lik değeriyle Türkiye’nin en değerli şirketi oldu.
SoftBank, Uber’e yatırım yapmayı planlıyor (yatırım 10 milyar $’a ulaşabilir). Bu arada, 2 ay önce CEO koltuğuna oturan Dara Khosrowshahi, ABD pazarıın Lyft (Çin’li) rekabeti nedeniyle Uber açısından en az 6 ay daha kârlı olmayacağını söyledi. Bazılarına göreyse, Uber hiç kârlı olmayacak. Hakikaten ilginç bir şirket Uber.
Musk, Türkiye’ye kancayı atmak için ilk adımını atmış; Tesla, İstanbul Yeni Havalimanı’na da bir elektrik depolama ünitesi kurma teklifinde bulundu.
Erikoğlu Holding şirketlerinden Renoe Enerji’nin Acıpayam GES’i 1 MW’lık bölümü için 13 Ekim 2017 tarihinde geçici kabul işlemi yapıldı. Böylelikle, lisanslı GES sayısı 3 oldu.
Elektrik üretiminin %80’ini termik santrallerden karşılayan İran, bugüne kadar 8 GW kurulu güce tekabük eden 7.3 milyar $’lık YEK yatırımına izin vermiş.

22.05.2017

Avrupa Birliği’nde elektrik fiyatlarının geleceği hakkında değerlendirmeleri içeren 14 sayfalık bir analizim oldu. Okumak isteyenler tıklayabilir.

TBMM Başkanlığı’na sunulan “Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” dikkatimden kaçmış. Tasarı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca hazırlanmış ve amacı şu şekilde ifade edilmiş: “Tasarı ile, ülke sanayisinin canlanması, yerli ve yabancı yatırımcılar için yeni sanayi alanları oluşturulması, mevcut sanayi alanlarının genişletilmesi, yatırımların bürokratik süreçlere takılmadan hızla hayata geçirilmesi, organize sanayi bölgeleri, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sanayi siteleri ve serbest bölgelere ilave Devlet teşviklerinin verilmesi amaçlanmaktadır. Üreticinin desteklenmesi ve sanayinin geliştirilmesi için sanayi siciline kayılı işletmelerin elektrik tüketiminde alınan TRT payının kaldırılması, 2/1/1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanundan kaynaklanan mali yüklerin sonlandırılması; planlı sanayi alanlarında üretim yapan sanayicilerin yukarıdaki desteklere ilave olarak tapu ve kadastro harçlarından, damga vergisinden, emlak verisinden muaf tutulması ve enerji giderlerinin azaltılması sonucunda üretim maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanmaktadır…” (tamamı için tıklayınız).

Enerji zaviyesinden bakıldığında TRT payının kaldırılması en dikkat çekici detay.

Öte yandan, 3573 sayılı “Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun“da önerilen değişiklikler var. Şöyle ki;

Madde 1’den sonra gelmek üzere madde 1/A eklenmiş ve “Zeytinlik saha” diye bir tanımlama öngörülmüş. Zeytinlik saha şu şekilde tanımlanmış: “1 dekar alanda en az 15 kültür çeşidi veya yabani zeytin bitkisinin bulunduğu alan”.

Madde 20 (şu anki hali)

Madde 20 (Önerilen hali)

Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının iznine bağlıdır.

Zeytincilik sahaları daraltılamaz. Ancak, belediye sınırları içinde bulunan zeytinlik sahalarının imar hudutları kapsamı içine alınması hâlinde altyapı ve sosyal tesisler dahil toplam yapılaşma, zeytinlik alanının % 10’unu geçemez. Bu sahalardaki zeytin ağaçlarının sökülmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının fenni gerekçeye dayalı iznine tabidir. Bu iznin verilmesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı araştırma enstitülerinin ve mahallinde varsa ziraat odasının uygun görüşü alınır. Bu hâlde dahi kesin zaruret görülmeyen zeytin ağacı kesilemez ve sökülemez. İzinsiz kesenler veya sökenlere ağaç başına altmış Türk Lirası idarî para cezası verilir.

…

Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturacak tesis yapılamaz ve işletilemez. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından izin verilebilir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilir.

…

Birinci fıkra kapsamında izin verilen yatırımlara ait sahalar hariç zeytinlik sahalar daraltılamaz. Zeytin ağaçlarının sökülmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının fenni gerekçeye dayalı iznine tabidir. Bu iznin verilmesinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı konunun uzmanı araştırma enstitülerinin ve mahallinde varsa ziraat odasının uygun görüşü alınır. Bu hâlde dahi kesin zaruret görülmeyen zeytin ağacı kesilemez ve sökülemez. İzinsiz kesenler veya sökenlere ağaç başına ikibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Önerilen maddede yer alan “Ancak, alternatif alan bulunmaması“ ifadesi enerji piyasasını ilgilendiren hususlarda da uygulama bulmuştur. Örneğin, tarım arazileri benzer ifadelerle tarım dışına çıkarılmış ve başta HES olmak üzere birçok enerji yatırımları yapılabilir olmuştur. Öte yandan, “Ancak, alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla“ ifadesindeki altı çizgili kısım Kanuna dinamizm katar; ancak Kurul’un işini gerçekten doğru yapması elzem. Yatırım ve üretimin önündeki engelleri kaldıralım derken korunması gerekenleri talan etmemek gibi bir dengeyi yakalamak şart.

Avrupa Birliği GES kurulu gücüne ve üretimine ilişkin istatistikler yayınlandı. Buna göre;

6.1 GW : 2016 içerisinde kurulan GES kapasitesi (2015’te 7.9 GW idi)
100.9 GW : 2016 sonu itibariyle toplam kümüle GES kapasitesi
100.6 GW : 2016 sonu itibariyle toplam on-grid kümüle GES kapasitesi (2015 sonunda 94.6 GW idi)
105.3 TWh : GES’lerden 2016’da üretilen elektrik enerjisi (2015’te 102.8 TWh idi)

Merkel, Almanya’nın 2020’de yollarda 1 milyon elektrikli araç hedefinin yakalanamayacağını söyledi. Hedefler hep şaşar da Almanya’nın elektrikli araç örneğinde aşağı yönde bir şaşma olmuş, oysa IEA’nın GES kurulu güç tahminlerine baktığımızda tahminlerin hep gerçekleşmeden hep aşağıda kaldığını (under estimation) görüyoruz. Elektrikli araç ile GES esasen dönüştürücü ve dinamik bir şey, USD kuru tahmini gibi değil, dolayısıyla bence Almanya’nın durumu biraz garip (şayet 1 milyon zaten çok yüksek bir beklenti değil idiyse).

IEA GES kurulugücü tahmininin detayı şu şekilde: @Javier Blas (Chief Energy Correspondent @Bloomberg), IEA’nın WEO raporlarındaki GES kurulu güç tahminleri ile gerçekleşmeleri kıyaslayan bir grafiği twitledi.

IEA Tahmin

RES Yarışma Duyurusu 18’inde ilan edildi. Buna göre, 2015’te önlisans başvuruları alınan 3000 MW’lık kapasitenin 710’luk kısmı için 21-22-23 Haziran’da kapasite yarışmaları yapılacak.

RES

Daimler (Mercedes), enerji depolama konusunda Vivint Solar ile işbirliğine gitti.

Tesla, 14 kWh’lık (kullanılabilir kapasite 13.2 kWh) depolama sistemini 5500 $’a satıyor (kurulum hariç). Daimler’in depolama sistemi ise 2.5 kWh kapasiteye sahip ünitelerden oluşuyor ve 20 kWh’lik bir sistemin fiyatı tasarım ile kurulum vs dâhil şekilde 13000 $.

Birim maliyeti Tesla’dan yüksek. Tesla’nın Powerwall 2’siyle rekabet edebilecek mi bakalım.