16.08.2018

Hız Öldürür! Bu ifade, Emniyet’in, özellikle bayram öncelerinde otoyollardaki köprülere astığı standart bir şey. Üniversiteden mezuniyetimden bu yana elektrik enerjisi sektöründeyim ve anladığım bir şey varsa o da, hızın bizatihi kendisinin yavaşlattığı. Bunu yazma nedenime, ahir ömrüm yeterse ve motivasyonumu toplarsam anılarımda yer vereceğim 🙂

Neyse, iş ve konum (İstanbul’dan Ankara’ya) değişikliği nedeniyle uzun süredir bir şey paylaşamıyorum; ama gündem o kadar yoğun ki, Bayram öncesi rahatlıktan istifade bir şeyler yazayım istedim.

Petrol, dün 65’in altına geriledi, şu anda 65 civarlarında seyrediyor (bkz). Sanki 60’ın altına düşecek gibi. Bu vesileyle, tam bayram yolculuğu başlayacakken akaryakıt ürünlerine gelen ÖTV zammının hayırlı olmasını diliyorum 🙂

Elsevier, Visegrad ülkeleri (V4) olarak adlandırılan Çekya, Macaristan, Polonya ve Slovakya özelinde, ancak AB, Ukrayna, ABD, Türkiye, Fransa, Almanya gibi harici etken olabilecek ülkeleri de kapsayacak şekilde, enerji ithalatı, nakli, dağıtımı ve tüketimi konularının ekonomik ve politik çerçevede hesaba katılacağı bölgesel enerji politikası resmedilmesini amaçlayan bir paper için başvuru bekliyor (Elsevier).

Çin’li Ganfeng, dünyanın en büyük lithum üreticilerinden Şili’li SQM’in Arjantin’deki Cauchari-Olaroz projesindeki yüzde 50 payını 87.5 milyon USD’ye aldı (Reuters). Anlaşma kapsamında, projenin satış hedeflerinin yakalanması durumunda Ganfeng, SQM’e 50 milyon USD daha ödeyecek. Öte yandan, projenin diğer ortağı olan Kanalı Lithium Americas Corp (LAC) projenin yüzde 62.5’in sahip ve Ganfeng, LAC’ye 100 milyon USD borç verecek (ilk yatırım maliyeti kapsamında).

Türkiye’den çıkmaya hazırlanan RWE, E.ON’un Innogy’deki payını satın alma yolunda ilerliyor, 2 enerji şirketi arasındaki ilk anlaşma Mart ayında imzalanmıştı (cnbc).

Almanya yıllık 170 milyon ton linyit çıkartıyor, linyit doğrudan 20 bin, taş kömürü de 12 bin kişi istihdam ediyor. Dolaylı istihdamlar da cabası. Kömür, Almanya elektriğinin 2017’de ⅓’ünden fazlasını üretti. Bu sene başında kurulan task force nasıl bir karar alacak bekleniyor (FT).

Elektrikli araçların menzilleri (PushEVs). Çok beğendiğim Ioniq en kötü 199, en iyi 224 km menzil yapmış.

14.07.2017

Günün sözü: Yeni bir gerçeğin keşfi, başka gerçekleri görmemize engel olmamalı.

BNEF: “Elektrikli araç devrimi ivmeleniyor” (v1) başlıklı haberin çıktıları (Electric Vehicle Outlook):

Elektrikli araçlar 8 yıl içerisinde benzinli araçların fiyat seviyesinde olacak.
2040’ta yollarda 530 milyon elektrikli araç olacak (toplam hafif araç satışının %54’ü elektrikli olacak, bir yıl önceki tahmin %35 idi). Bu araçlar, benzin talebini 8 milyon varil/gün azaltacak.
Elektrikli araçların elektrik sarfiyatı 2040’a gelindiğinde 1800 TWh’e ulaşarak, global elektrik sarfiyatının %5’ine karşılık gelecek. Bu, yıllık 3400 kWh elektrik tüketimi anlamına gelmektedir (bir aracın yıllık 20 bin km yapacağını varsayarsak 100 km’de sarfiyat 17 kWh. 2017 model elektrikli araçların EPA menzil testlerine göre 100 km’de ortalama sarfiyatı 19 kWh, buna göre 2040’a doğru görünür bir verimlilik yakalanamayacağını varsayabiliriz bu durumda).
Dünya genelindeki aktif lithium-ion fabrikaların kapasitesi 90 GWh imiş ve bunun 2021’de 270 olması bekleniyor. BNEF daha önce, Çin’li firmaların hedefini gerçekleştirmesi durumunda 2020’deki kapasitenin 121 GWh olacağını ifade etmişti (BNEF’de bununla alakalı 28 Haziran’da yeni bir yazı daha çıkmış). Öte yandan, Deutsch Bank, 2020’de 250 GWh kapasitenin aşılacağını tahmin ediyor. McKerracher’e göre, elektrikli araçların batarya taleplerinin karşılanabilmesi için 13 yıl içerisinde 35 tane Gigafactory inşa etmek gerekecek.
Şarj altyapısı, 2030’lu yılların ortalarında Çin, ABD ve Avrupa pazarlarında büyümeyi sınırlayan önemli bir darboğaz olmaya devam edecek.
Lithium-ion hücre fiyatı 2010’dan bu yana %73 düştü ve BNEF, gelecek 20 yıl boyunca inovasyon sayesinde sert düşüşler yaşanacağını tahmin ediyor.

EV piyasasındaki bazı güncel/yeni gelişmeler:

Volvo’nun 2019’la birlikte yeni model tüm araçları sadece elektrik motorlu olacak (yani hibrit ve/veya bataryalı elektirkli araç). Böylelikle, Volvo’nun 2025 itibariyle benzinli/dizel model üretiminin bitmesi bekleniyor. Bu, sektördeki ilk karar.
2020 yılında piyasada 120 farklı model bataryalı elektrikli araç olması bekleniyor.
BMW’nin 7 serisi modeli 2021’de iNEXT modeli tarafından ikame edilecek.
Fransa, 06 Temmuz günü açıkladığı Climate Plan‘a göre, 2040 itibariyle içten yanmalı motor satışlarını sonlandırmayı planlıyor. Öte yandan, Enerji Bakanı Nicolas Hulot, 2001 ve öncesinde imâl edilmiş benzinli/dizel araçların elektrikli olanlarla değiştirilmesi için de vergi teşvikleri sağlayacaklarını ifade etti. Ayrıca, hükümet, i) Fransa sınırları dahilinde petrol ve gaz arama faaliyetlerini de sonlandırmayı planı arasına aldı, ii) 2020 itibariyle de kömür yakıtlı termik santralleri devre dışı bırakacak ve hanehalklarını kendi elektriklerini üretme konusunda cesaretlendirecek.

Tahminler (kısa derleme)

OPEC, 2040 itibariyle toplam elektrikli araç sayısının 46 milyona ulaşmasını tahmin ediyordu; ama bunu 266 milyon olarak revize etti. Bataryalı elektrikli araçların da %23’lük dilime sahip olacağı tahmin edimektedir (2015 yılındaki tahmin %2 idi).
Excon’un 2040 tahmini 100 milyon (65 milyon idi önceki tahmini).
IEA, 2030 itibariyle elektrikli araç sayısının 58 milyon olacağını tahmin ediyor (önceki tahmin 23 milyon idi).
BP’nin 2035 tahmini 100 milyon (1 önceki yılki tahminine göre %40’lık artış).
Statoil (Norveç merkezli petrol şirketi), 2030 itibariyle, araç satışlarının %30’nun elektrikli olacağını tahmin ediyor.

Tahminlerdeki bu oynaklık, dönüşümün getirdiği politika belirsizliğinden diyelim. Zira, hükümetlerin ne yapacakları, petrolün fiyatı, otomobil üreticilerinin planları vs hepsi çok dinamik şekilde gelişiyor. Araştırmaları yapan kurumların işi kolay değil; ama GES gelişimini de tahmin edememişti bunlar.

Elektrikli araçlar winning idea olarak temiz ulaşımı domine etse de hidrojen yakıt hücresi aslında bataryalı elektrikli araçların menzil ve dolum süresi gibi sıkıntılarını ortadan kaldırma anlamında çok ciddi fırsat sunuyor; ancak onun da kendi sorunları var. Toyota kendini elektrikli araçtan adeta soyutlayıp bu alana çok ciddi yatırım yapmıştı; ama meyvelerini alamayınca elektrikli araçların ivmesini de kaçırmamak için olsa gerek elektrikli araç konusuna eğilmeye başlamıştı; ancak hidrojen yakıt hücresi yalnız değil. Shell CEO’su Ben Van Beurden İstanbul’da düzenlenen 22nd World Petroleum Congress’de temiz New Energies bölümüne, yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlar için 1 milyarlık harcama yapacaklarını söyledi. Shell CEO’su hidrojen yakıtlı araçlarda, LNG’li ve yeni nesil bio yakıtlarda gelecek görüyor.

Fransız EDF ve Çin’li CNG şirketleri 29.06.2016’da İngiltere ile imzaladığı sözleşmeyle 3200 MWe gücünde Hinkley Point C santraline 2 reaktör kuracak. Santralin maliyeti 18 milyar £ olarak öngörülmüştü; ancak şimdi 19.6 milyar (finansman maliyeti hariç).

Almanya, 2017’nin ilk yarısında elektrik üretiminin %35.1’ini rüzgar, güneş ve biyokütle kaynaklı gerçekleştirdi. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %32.7.

Türkiye’de durum şu şekilde (2017 ilk 5 ay için):

%34.9’lük oran: Hidro, rüzgar, güneş, jeotermal ve biyokütle kaynaklı.
Doğal gaz %33
Linyit %13
Taş kömürü ile ithal kömür %17.6

2004 yılında kurulan Hollanda’da kurulan 790 MW gücündeki Rijnmond doğal gaz santrali geçen yıl Blackstone Group LP tarafından satın alınmıştı (satın alma bedeli açıklanmadı). RWE ve Engie gibi şirketler gaz santrallerini kârlı olmadığı için atıl durumda tutarken Rijnmond Pazartesi günü elektrik sattı.

Blackstone, yakın gelecekte santralin operasyonel kapasitesinden yararlanmayı bekliyor ve Avrupa’lı şirketlerin varlıklarını satın alma konusunda Blackstone yalnız da değil;

Mayıs ayında, ABD’li enerji ticareti şirketi Castleton Commodities International LLC Rotterdam’da bir gaz santrali satın aldı (şirketin Avrupa’daki ilk satın alması ve şirket, aynı zamanda Engie’nin bir gaz ve bir de kömür santrali için de teklif vermiş).
EPH (Energeticky a Prumslovy Holdings), ortağı GE olan 2009 yılında kurulmuş bir Çek şirket ve kömür santralleri satın aldı. Şirket, 2013’ten bu yana 10’dan fazla santraline ve ilgili maden sahalarına 7 milyar $ harcamış.

Apple, Çin’e veri merkezi yatırımı yapıyor. Yatırım maliyeti 1 milyar $ ve tesis tamamen yenilenebilir enerji kullanacak.

Yatırım, global oyunculara koşulan şartın bir gereği, böylelikle Apple Çin’li kullanıcıların verilerini kurulacak merkezde tutacak. Rusya da benzer şeyleri talep ediyor ve 2016’da LinkedIn’e erişimi bu nedenle engellemişti.

07.06.2017

Katar’ın izole edilmesi

Maersk, SA, Yemen, BAE, Bahreyn, Mısır + ülkelerin Katar’la ilişkileri kesme kararı sonrası yayınladığı güncellemede, DP World Jebel Ali ve Abu Dhabi terminallerinin Katar’dan ve Katar limanlarına, aktarma dahil kargo kabul etmediğini belirtti.
Katar’dan BAE ve Oman arasındaki gaz boru hattı sorunsuz çalışıyor; öte yandan medyada Katar’a sempati dâhi yasaklandı.
Konuyla ilgili Trump’ın floud’u twit 1, twit 2, twit 3
İşin özü doğal gaz mı?
Kremlin, Putin ile Emir’in telefon görüşmesi yaptığını açıkladı ve Erdoğan da Katar’a uygulanan yaptırımları doğru bulmadığını söyledi.
Suudi Arabistan Sivil Havacılık Genel Otoritesi, Katar Airways’in lisansını iptal etti ve ülkedeki ofisleri 48 saat içerisinde kapatmasını istedi; ama Katar’a kimse zarar vermek istemiyormuş!

ABD Çevre Koruma Ajansı (US EPA) personel azaltılması yönünde adım atıyor. Beyaz Saray, EPA bütçesinin %31 oranında azaltılmasını ve personel sayısının da 15 binden 3200’e indirilmesini istemişti.

IEA’nın Tracking Clean Energy Progress 2017 raporu.

Emisyon azaltımına yenilenebilirin katkısı %35, verimliliğin katkısı %40. Karbon salınımının azaltılması çabaları sadece fosil yakıtların kullanılmasının azaltılmasıyla başarılamaz.

Sonunda bizden birisi de araçların artık elektronik cihazlara dönüştüğünü söyledi. Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün TAYSAD’ın düzenlediği buluşmada şunları söyledi: “Araçların içindeki elektronik miktarı bugün itibariyle yüzde 30. Bundan 10 yıl önce neredeyse yoktu. Bu demektir ki 2030’da bir aracın içindeki yazılım ve elektronik miktarı yüzde 60 olacak. Yani insansız araç teknolojileri önümüzdeki dönemde büyük bir öneme sahip olacak. Akıllı telefonlardaki uygulamalar artık araçlarda da olacak. Bugün Ford’un yaptığı araçlarımızın içerisindeki sistemler de açık inovasyona imkan veren, belki sizin de kendi geliştirdiğiniz aplikasyonları ekleyebileceğiniz bir hale geldi. Artık software mühendisliği gelişiyor.”

Karbon yakalama (carbon capture)

IEA, Çin’de Fatih Birol’un ev sahipliğinde Kanada Çin Norveç ve ABD Enerji Bakanlarının katılımıyla karbon yakalama ve depolama üzerine bir toplantı organize etti. Toplantıda, karbon yakalama olmaksızın temiz enerjiden bahsedilemeyeceği vurgulandı. Dünyanın en büyük karbon yakalama sistemi Teksas’daki Petra Nova ve bu tesis var olan kömür santralinden yılda 1.6 milyon ton karbonu yakalayabiliyor. Burada yakalanan karbonun, West Ranch petrol sahasının üretimini günlük 500 varilden 15bine çıkarmak için kullanılması bekleniyor.
Dünyanın ilk ticari karbon yakalama tesisi İsviçre’de açıldı. Climeworks tarafından kurulan Direct Air Capture teknolojili tesis doğrudan havadan yıllık 900 ton CO2 yakalayabiliyor. Yakalanan CO2, yakın tarım arazilerinde gübre olarak kullanılmak üzere verilebildiği gibi, karbonatlı içeçek ve karbonsuz yakıt yapmak için de kullanılabiliyor.

Ulaşım

İBB Ulaşım Daire Başkanlığı, İstanbul’un ulaşımı için yaratıcı çözümler aradığı bir yarışma düzenliyor. Önerilerini hayata geçirmek isteyen girişimciler katılabilir.
Çin, elektrikli araba üretim izinlerini aşırı kapasite endişesi nedeniyle durduruyor.
Continental, kablosuz EV şarj sistemini tanıttı. Zemine entegreli (ground base) sistemin şemati gösterimi. Daha önce de Renault ve Qualcomm saate 100 km’ye kadar hızda çalışan kablosuz şarj sistemini sergilemişti.

Depolama ve şebeke

GTM Research’ün raporuna göre 2017 ilk çeyrekte ABD’de 71 MW (233.7 MWh) gücünde enerji depolama sistemi kuruldu (2016’ya kıyasla %276 artış).
Navigant Research’e göre ticari ve endüstriyel mikrogrid uygulamaları 2026’da yıllık 5389 MW seviyesine ulaşacak. 2017’de 448 MW olması bekleniyor.
McKinsey’ye, enerji sektöründeki yeni yıkıcı teknoloji enerji depolama ve bu, birçok ticari uygulama için şimdiden kârlı. EDAŞ’lar açısından; depolama, frekans regülasyonu, yenilenebilir enerji entegrasyonu, şebeke yatırımlarının azaltılması kapsamında önemli görülmüş.

Paris Anlaşması

Yüzyılın başarılarından birisi olarak sunulan Anlaşma hakkındaki söylemler, Trump’ın çekilme kararı sonrası değişmeye devam ediyor; Bloomberg’de çıkan bir haberde göre, Joeri Rojelj, taahhütlerde (Nationally Determined Contributions, NDA) belirtilen eylemlerin belirsiz veya kesin olmadığını ve anlaşmanın yeniden müzakere edilerek emisyonların sağlam bir süreçle takip edilmesi gerektiğini söyledi.
Tam da bunla alakalı Energy Transition sitesinde “Trump is normalizing climate skepticism” başlığıyla bir yazı yayınlandı.
Market Capitalization değeri açısından dünyanın en büyük 20 elektrik üreticisi hakkındaki bir çalışmaya göre, Iberdola, Enel, SSE gibi Avrupa şirketleri karbon ayak izlerini azaltmada ABD’li eşlerinden daha fazla ilerleme kaydediyor ve bu, BNP Paribas Asset Management and Legal & General Investment Management, ABD’li şirketlerin uzun vadeli riskinin arttığını değerlendiriyor. Zira, şirketler, Trump’ın Anlaşmadan çekilme kararı dolayısıyla, temiz kaynaklara yönelimini durdurma sinyali olarak yorumlayabilir.

05.06.2017

E.ON, Uniper’deki azınlık hissesini 2018’de satmayı planlıyordu (2017 Kasım sonu itibariyle vergi kısıtlamalarının kaldırılmasını müteakip). Finlandiyalı Fortum, Uniper’in tamamını satın almak için E.ON ile Uniper’deki %47’lik pay için görüşüyor. E.ON’dan isminin açıklanmasını istemeyen kaynaklara göre Uniper’in tamamı 6.4 milyar €. Şirketin market capitalization ederi de 6.488 milyar €.

Suudi Arabistan, Mısır, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ardından Yemen ve Libya Katar’la tüm ilişkilerini kesti. Katar ile hava ve deniz sınırları kapatıldı, Katarlı diplomatların iki gün, Katar vatandaşlarının 14 gün içinde ülkelerine dönmeleri istendi.

Bu haberle gaz ve petrol fiyatları yükseliyor.

Paris Anlaşması

Bence, ABD, Anlaşmadan çekilme kararına rağmen temiz enerjiyle alakalı yatırımları (elektrikli arabalar, güneş enerjisi yatırımları ve temiz enerji teknolojileri gibi) fazlasıyla destekleyecek, sadece Anlaşmadan çekilmiş olacak ve böylelikle Temiz Enerji Fonuna kaynak aktarmayacak. Böyle bir şeyin tarafı olmayacak, zira Fona en büyük kaynağı ABD sağlıyordu. Trump’ın, Almanya ile ticaret açığına vurgusu ve diğer konulardaki benzer yaklaşımı bunu ispatlar nitelikte.

Türkiye de, 2016 Kasım’da resmi olarak yürürlüğe giren Anlaşmanın resmi onay sürecini henüz tamamlamamıştı, zira Yeşil İklim Fonu’ndan da faydalanmayı umuyordu; ama OECD üyesi olması nedeniyle bu haktan yararlanamıyordu ve Trump’ın ABD’yi Anlaşmadan çekme kararı alması sonrası Türkiye de Anlaşmaya çekinceli yaklaşmaya karar vermiş gözüküyor.

Şöyle de bir şey dikkat çekici; AB liderleri başta olmak üzere büyük bir çoğunluğun “iklim değişikliği gerçek” söylemi bilimsel mi yoksa efsane mi belirsiz; ama herkesin dilinde olduğu için tüm plan ve politikalar buna göre. Sonra, birisi çıkıyor (Trump) ve “yok kardeşim, böyle değil” diyor ve bu sefer bakıyorsunuz ağızlar değişiyor. Bu ilginç bir şey. Trump, Anlaşmadan çekileceğini açıklamadan önce çıkan haberlerden birisindeki başlık: “The World Could Enter Climate ‘Danger Zone’ If Trump Exits Paris Deal”. Çekilme kararının açıklanmasından sonraki başlık: “Wall Street Isn’t Convinced Coal’s a Winner in Paris Withdrawal”.

Sektör yöneticilerinin yönlendirme maksatlı konuşmaları garip geliyor bana. Rusya petrol şirketi Rosneft CEO’su Tesla’nın abartıldığını anlamsız söylemiş, birisi de kalkıp “come on” dememiş.

Avrupa Birliği’nde yılın ilk 3 ayında elektrikli araç satışları, 2016’ya göre %30 kadar artış gösterdi. Danimarka hariç tüm ülkelerde artış var, Danimarka’daysa %60.5 düşüş var.

İtalya’da 5 tane GES, sadece 2 yıl sabit alım garantili şekilde elektrik üretmeye başladı. 2019 ikinci yarısıyla birlikte piyasa fiyatlarından elektrik üretecekler.

Elektrikli arabalar ne kadar petrolü ikame ediyor

03.05.2017

Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar’ın ilk uygulaması 24.04.2017 tarihli REGA’da yayımlandı. Buna göre, özelleştirme kapsamında Cengiz Holding bünyesine katılan Eti Bakır AŞ tarafından Mardin’in Mazıdağı ilçesine 2.884 milyar liralık yatırımla hayata geçilecek “metal geri kazanım ve entegre gübre tesisine” çeşitli muafiyetler tanınmış. 4 yıl içerisinde tamamlanacağı belirtilen yatırımla Türkiye’de kapasitesi olmadığı belirtilen aşağıdaki ürünler imal edilecek.

PBDS

Bu desteğin, Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar’ın 5.maddesinin 1.fıkrasının b ve/veya h bendi kapsamında verildiğini anlıyoruz (b bendi “Ülkemizde üretim kapasitesi yetersiz olan ürünlerde arz güvenliğini sağlama”). Diğer değerlendirme kriterleri kısaca şu şekildeydi: teknolojik dönüşümü gerçekleştirecek, yenilikçi, ARGE yoğun ve yüksek katma değerli.

Yatırımın cinsinin tevsi, entegrasyon ve ürün çeşitlendirme olduğu belirtilmiş Bakanlar Kurulu Kararı’nda ve sülfürik asidin de fosforlu gübre imalatında girdi olarak kullanıldığı düşünülürse esasen tevsi gereği gerekli girdinin artışı ve bu girdinin de ithal edilmemesi esas alınmış diyebiliriz. Türkiye’nin bu girdiler için ne kadarlık bir ithalat yaptığını vs bulamadım; ama TEPAV’dan Güven Bey’in ifade ettiği üzere, “Türkiye bir seçim yaptı; ama açıklamaya muhtaç ve derinliği olmayan bir seçim yaptı“. Şahsen umuyorum ki, elektrikli otomotiv başta olmak üzere, elektronik ağırlıklı bir yatırımcıya da Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar’da öngörülen sermaye katkısı dahil destekleri sağlar Bakanlar Kurulu.

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da değişiklik 03.05.2017 tarihli REGA’da yayımlanarak yürürlüğe girdi ve böylelikle nükleer enerji santral yatırımları öncelikli yatırım konuları kapsamında desteklenebilecek. Yani, şu anki yatırım yerleri itibariyle bu yatırımları 5. Bölge Destek Unsurları uygulanabilecek.

Avustralya Adelaide merkezli 1414 Degrees isimli startup, geliştirdiği Molten silicon thermal energy storage system (TESS) konusunda çok iddialı ve 100 MWh’lik ihaleye katılacaklarmış. Örneğin, 500 kWh’lik enerjiyi 70 cm3’lük bir hacimde depolayabildiklerini ve 10 MWh’lik tesisi 528 bin $’a kurabileceklerini söylüyorlar. Oysa, Tesla’nın Avustralya’da kurmak istediği 100 MWh’lik sistemin maliyeti kabaca 169 milyon $ civarında (detay için bkz: 08.03.2017 tarihli içerik). TESS sisteminin verimi şu an için %31’lerde, bunu artırmaya çalışıyorlar. Detay için tıklanılabilir.

28.04.2017 tarihli notta Almanya’nın alım garantisiz ihalelerinden bahsetmiştik, akabinde Danimarka Enerji Bakanı Lars Christian Lilleholt, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde yenilenebilir enerji üreticilerinin devlet desteğine ihtiyaç duymayacağını söyledi. Enerji fiyatları Avrupa’da nasıl gelişecek önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte acaba?

VW CEO’su Matthias Müller, satış adetlerinden hareketle, EV piyasasının halen niş (niche) bir pazar olduğunu ve VW’nin EV piyasasını bunun ötesine taşımak amacıyla önümüzdeki 5 yıl içerisinde 9 milyar €’luk yatırım yapacağını söyledi. Ancak, öte yandan, 22 milyar $ da daha verimli içten yanmalı motor teknolojisi geliştirilmesine yatırım yapacaklarını ifade etti.

Elon Musk, Kanada’nın Vancouver şehrinde katıldığı The Future You TED etkinliğinde Tesla’nın, SolarCity door-to-door sales ekibini kapatacağını söyledi. Bunun yerine internet ve perakende satış – pazarlama kanallarına ağırlık verilecekmiş. SolarCity ordu gibiydi aslında, bir dönem baktığım finansal raporlarında 2014 yılındaki sales&marketing çalışan adedi 3400 idi. Haberde, Tesla ve SolarCity’nin toplamda 30 bin çalışanı olduğu yazılı.

Blockchainle alakalı iki haber daha;

#1 RWE Almanya’da 100. elektrikli araç şarj istasyonunu devreye aldı. RWE’nin şarj istasyonların en farklı özelliği, ödeme ve şarj verilerinin yönetilmesinde ethereum esaslı blockchain teknolojisini kullanıyor olması. Innogy’nin (RWE) bu konudaki partneri Share&Charge.

#2 Dubai neler yapıyor öyle! Smart Dubai isimli hükümet ofisinin direktörü Aisha Bin Bishr, 2020 itibariyle Dubai’yi blockchain kullanan ilk hükülmet yapmayı istediklerini söyledi.

Musk’ın yeni şirketi Boring’in konsepti dikkat çekici. Öte yandan, Musk, haftada 300 ft (91 mt) olan tünel ilerleme hızının 1 mil’e (1609 mt) çıkarılabileceğine inanıyormuş.

Çin kendi Wikipedia’sını kuruyor.

26.04.2017

Anlamlı (text bazlı olmayan) ve doğru verinin ne kadar önemli olduğu yadsınamaz bir gerçek; ama ilginç şekilde herhangi bir konuda kaynaklar arasında ciddi farklılıklar göze çarpıyor. Örneğin, TEHAD’da yayınlanan 2016 Yılı ABD Elektrikli ve Hibrid Otomobil Satış Rakamları‘na baktım; TEHAD’ın kaynağı fleetcarma sanırım ve içerikte 2016’da ABD’de 85104 battery electric car satıldığı belirtilmiş. Oysa, Marklines sitesine göre bu sayı 57263 ve aradaki fark 27841 (TEHAD’ın verdiği sayısının %33’ü). FCV ve PHEV istatistiklerinde de farklılık var, ama dikkate değer olmadığı için yazmıyorum. Zulüm olmasa oturup bu istatistikler arasındaki farklılıkları vs göstereceğim, ama zor iş.

Marklines verisinin linkine sahip değilim, zira Marklines’ın 1 hafta ücretsiz üyelik sırasında 2011-2016 verilerini excel’e almıştım. 57263 sayısını oradan biliyorum.

Uber on demand uçan elektrikli araç filosunun (hedef 2020) şarj edilebilmesi için ChargePoint ile işbirliğine gittiğini açıkladı. 2 gün önce de Larry Page tarafından desteklenen Kitty Hawk şirketinin göl üzerinde uçurduğu aracın videosu yayınlanmıştı. ABD’nin startup dünyasının mantığını bizim gibi ülkelerin inşaat ve enerji şirketleri gecikmeksizin anlamalı.

Hindistan’da güneş ihaleleri biraz farklı ilerleyecek gibi. Rewa Solar Park ihalesi düzenlenmişti, bu ihale bir yönüyle PPA modeline dayalı ve bu açıdan bilinen bir şey; ama PPA’nın tarafı ise bir kamu şirketi olan Delhi Metro Rail Corporation ile Madhya Pradesh eyaletine bağlı Madhya Pradesh Power Management Company. Yani, üretilen elektrik enerjisi, (var mı bilmemekle birlikte) elektrik borsasında değil, ikili anlaşma kapsamında değerlendiriliyor. Ülkemizde YEKA kapsamında 1000 MW kapasiteli GES ihalesi düzenlendi ve RES Temmuz’da düzenlenecek ve bu tesislerde üretilecek elektrik enerjisi, alım fiyatı ve süresince YEKDEM kapsamında değerlendirilecek.

Tüm bunları söyleme nedenim; “Indian Railway de Delhi Metro’dan etkilenmiş ve 7-800 MW kapasitede güneş ihalesine çıkılması planlanmaktaymış.”

Lithium-ion batarya teknolojisi (patlama riskine rağmen) kolayca ekarte edilemeyecek gibi. Lithium karşısından bir hezimeti de Fransız milyarder Vincent Bollore’un Blue Solutions SA şirketi yaşamış. Şirket, lithium metal polymer batarya geliştirmiş. Ürün ilginç, zira patlama ve aşırı ısınma riski barındırmasa da kendisinin hafif sıcak tutulması gerekiyor (araç, çalışmıyorken de enerji harcıyor) ve buradan hareketle şirket araç paylaşım operasyonuna yatırım yapmış; ama 2.5 yıl içerisinde yatırımcılarının 775 milyon €’su uçmuş. Bollore sadece kendisi bu operasyona 2 milyar € kaynak aktarmış.

Alphabet, Waymo’suna Phoenix’te 500 adet otonom Chrysler Pacifica hibrit minivan ile eklemiş. Mobility is the new sexy 🙂

Tam da bu noktada İTÜ’de düzenlenen Next Mobility Summit’te, rektör Karaca’nın, 85 milyon TL yatırımla Otomotiv ve Hareketlilik Tematik Binası kurulacağı bilgisini paylaştığını söyleyelim. Ayrıca, etkinlikte konuşan Sanayi Bakanı Dr. Faruk Özlü’nün “Artık hiçbirimizin bahanesi kalmadığını söylemeliyim” ifadesi çok önemli. Devletimiz, kendi eliyle bir marka yaratma modelini henüz uygulamadı, yerli otomobil için de aradıkları babayiğidi bir türlü bulamadılar, Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar bu anlamda milat olabilir gibi, ama henüz bir işaret gözükmüyor. Bu arada,

ABD’li PPG, boya ve kaplama malzemeleri üreticisi Hollanda’lı Akzo Nobel’e yaptığı ve geri çevrilen 21 milyar €’luk teklifini yüzde 8 artıracak 26.9 milyar €’ya yükseltti. Akzo, gelirinin 1/3’ünü oluşturan kimyasal bölümünü ayırmaya karar vermişti.

21.04.2017

Elon Musk’ın, Tesla’nın bataryalı kamyon (battery powered semi-truck) konusunda çalıştığını ve aracın Eylül’de çıkarılmasının planlandığını açıklamasının akabinde Toyota hidrojen yakıt hücreli tır projesi konusunda fizibilite çalışması yürüteceğini duyurdu. Gösterilen konsept araçta Mirai’de kullanılan yakıt hücresi yığınının aynısından 2 adet var (+12 kWh’lik lithium-ion batarya).

Toyota, 2020’ye gelindiğinde, yılda 30 bin adet hidrojen yakıtlı araç satmayı hedefliyor olsa da, satışlarda sıkıntılar yaşıyor ve 2014 Kasım ile 2016 Aralık arasında imal ettiği toplam 2843 fuel-cell Mirai’nin tamamını yazılım hatası (software glitch) nedeniyle geri çağırmıştı ve işler iyi gitmediğinden olsa gerek ki elektrikli araba konusunda çalışmaya başlamıştı.

Advanced Microgrid Solutions (AMS), Walmart’ın Güney Kalifornia bölgesindeki 27 mağazasına toplamda 40 MWh kapasiteli depolama sistemi kuracağını duyurdu. 2025’e gelindiğinde enerji ihtiyacının %50’sini yenilenebilir kaynaklardan karşılamayı planlayan Walmart’ın halihazırda 350 mağazasında yerinde üretim var. 2016’nın Kasım ayında, San Diego’daki bir mağaza, mağazanın mevcut soğutmasını kullanarak tuzlu su tanklarını dondurarak geceleri soğutmayı depolayan akü sistemi soğutma batarya sistemini (refrigeration battery system) test etmeye başladı.

Çin’in, araç satışlarının 2018’de %8’inin, 2019’da %9’unun ve 2020’de de %10’unun elektrikli olmasını öngören taslak şirketleri etkiliyor:

BMW CEO’su Harald Krueger, üretim sistemlerinin, yakında çıkması beklenen Çin’in, toplam araç satışın en az %8’inin elektrikli olmasını öngören kararına göre ayarlanacağı konusunda açıklaması vardı.
Hidrojen yakıt piline çok güvenen Toyota U dönüşü yapıyor.
Ford, Çin için elektrikli ve hibrit araç imalatı konusunda biraz tedbirli ve dahası Asya Pasifik Bölgesi Ürün Geliştirme Başkan Yardımcısı Trevor Worthington: “You don’t get any prizes for being first to market” dedi.
VW de, Anhui Jianghuai Automobile (JAC Motors) ile ortaklık kurup yılda 100 bin elektrikli araç satmayı ve yolculuk paylaşım girişimi Didi’ye araç satmayı planlıyor. İlaveten, VW’nin Çin ülke müdürü, elektrikli araç kotasının nasıl uygulanacağı konusundaki belirsizliklere rağmen, gelecek yıl VW’nin tam elektrikli aracı Çin’de piyasaya süreceğini söyledi. Daimler de, Didi ile birlikte ne geliştirebiliriz diye konuştuklarını söylemişti.

Demeden geçemeyeceğim; nüfus bile başlı başına nelere kâdir, potansiyelden soyutlanamıyorsun.

Chevrolet Bolt EV, Ford Focus Electric, Nissan Leaf gibi elektrikli araçlarda kullanılan dünyanın lider lithium-ion batarya üreticilerinden LG Chem, bağımsız güvenlik sertifikasyon kurumu olan UL tarafından verilen UL Onayı’nı almasını takiben Kuzey Amerika pazarı için konutlara özel aşağıda verili farklı kapasitelerdeki 2 farklı tip depolama sistemini (residential battery system) resmi olarak piyasaya sürdü.

Low-voltage 48V: 3.3, 6.5 and 9.8 kWh
High-voltage 400V: 7.0 and 9.8 kWh.

18.04.2017

Nissan Kuzey Amerika EV altyapı strateji ve iş geliştirme kıdemli müdürü JeSean Hopkins, Nissan ile EVgo işbirliğine yönelik yaptığı açıklamada, araç menzili ne olursa olsun, elektrikli araçların geniş kitlelere adapte edilebilirliği için güvenilir hızlı şarj istasyonu altyapısının zorunluluk olduğunu söyledi.

Nissan ve EVGo, 2017 New York International Auto Show’da, Boston ve Washington eyaletleri arasında 95 adet DC hızlı şarj istasyonu koridoru oluşturulması için işbirliğine gittiklerini duyurdu.

VW’nin dieselgate skandalı sonrası California Air Resources Board (CARB) and the U.S. Environmental Protection Agency (EPA) ile vardığı 2 milyar $’lık altyapı yatırımıyla alakalı haber

ChargePoint’in 400 kW hızlı şarj istasyonuyla alakalı haber

ABD’de New York City and Westchester County bölgelerinde faaliyet gösteren Con Edison elektrik dağıtım şirketi, FleetCarma yaptığı işbirliği kapsamında, elektrikli araç sahiplerine, araçlarını off-peak saatlerde şarj etmeleri durumunda kWh başına 5 cent vereceği bir program başlattı.

Danimarka, 2016’nın başıyla birlikte elektrikli araçlar için sonlandırdığı teşvik uygulamasını düzenleyerek yeniden hayata geçirmeye çalışıyor. Teşvik elektrikli araç satışlarını çok etkiliyor, nitekim Danimarka’da 2015 yılı içerisinde 4544 EV satılmışken, 2016’da 1195 adet satış gerçeklemiş, yani %74 kadar bir azalma yaşanmış. 2014 ile 2015’i karşılaştıran grafik burada. Programın ana noktaları şu şekilde:

5000 yeni elektrikli araç satışına ulaşılana kadar bu araçların vergisi %20 olacak (2019 başıyla birlikte ise araç satışından bağımsız olarak vergi artırılacak).
Vergi 2020’de %65, 2021’de %90 ve 2020’de %100 olacak.
Küçük ve orta büyüklükteki elektrikli araçların teşviği kapsamında, batarya kapasitesi 45 kWh’i geçmeyecek ve 2017-2021 dönemini kapsayacak şekilde kWh bazında kayıt ücretinde 1700 Danimarka kronu indirim yapılacak. Ancak, yine de, araçların ödeyeceği asgari kayıt ücreti 20 bin Danimarka Kronu’ndan düşük olamayacak.

Kurallar çok fazla, tamamı için haberin linki

Dünya Gazetesi’ndeki habere göre, Japonya hükümeti, Toshiba’nın satmaya karar verdiği chip birimine teklif vermeyi planlıyor. Innovation Network Corp of Japan, Japonya Kalkınma Bankası ve Broadcom ile birlikte verilmesi değerlendirilen teklifin gayesi, Toshiba’nın chip teknolojisinin Çin’li veya Güney Koreli ülkelerin eline geçmemesini sağlamak.

Teknolojinin transferi konusundaki hassaslığın giderek artmasına bir örnek de Alman savunma şirketi Rheinmetall’in bazı ihracat kalemlerine hükümetin onay vermemesini gösterebiliriz. Şirket, 2 yıldır Türkiye’de fabrika açmak istiyor; ama ilerleme yok. Konuyla alakalı Almanya Ekonomi Bakanlığı sözcüsü “Yurt dışında bir şirket kurmak herhangi bir dış ticaret yasasına tabii değil fakat yurt dışındaki bir şirkete teknoloji transferi, ki eğer üretime başlarsanız bu gündeme gelebilir, bu yasaya uygun olmak ve tarafımızca onaylanmak durumundadır” dedi.

Era of EV

Bu yazıda, öncelikle elektrikli araçlara dair global ölçekte istatistiği bilgiler paylaşılacak ve bazı projeksiyonlar verilecek, Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) ülke bazlı istatistikleri sunulacak, elektrikli araçlara dair algıdan bahsedilecek, yatırım planları paylaşılacak, en son da ülke ve şehir ölçeğinde istatistikler paylaşılacak.

IEA’ya göre, 2015 sonu itibariyle yollardaki elektrikli araç sayısı (BEV+PHEV) 1.26 milyonu aştı (2015 yılı içerisindeki satış 550 binin üzerinde).

Grafik: 2010-2015 arası dönem BEV+PHEV stoğu

EV Stock

Aşağıdaki grafiğe esas 2015 sonu kümüle BEV sayısı 739810, kümüle PHEV sayısı ise 517100

EV Stock 2

Marklines sitesindeki veriler de;

2016 yılı içerisinde BEV + PHEV satışlarının 720 bini aştığını gösteriyor.
2011-2016 arası dönemin sonunda BEV adedinin 1 milyon 27 bin olduğunu, PHEV sayısının da 666 bin olduğunu göstermektedir.

EV Satış

IEA verilerine göre, 2015 yılı sonunda ulaşılan kümüle 1.26 milyon elektrikli aracın (full elektrikli ve plug-in hibrit) %80’i ABD, Çin, Japonya, Hollanda ve Norveç’te. Deutsch Bank raporuna göre, 2015 yılında satılan 328720 BEV global araç satışının %0.6’sına karşılık geliyor (Marklines ise 2015 yılı içerisinde satılan BEV sayısının 254 bin olarak vermişti, veriler arasında ciddi sapmalar var). ICCT’ye göre, 2015 yılında dünyada satılan araçların %0.8’i PHEV+BEV (IEA’ya göre satış adedi 550130, Marklines’a göre 380 bin). Goldman Sachs’ın 2025’te, satılan araçların %25’inin elektrik motoruna sahip olacağı ve bunun %95 oranında hibrit olacağı yönündeki tahmini, Deutsch Bank’ın raporunda verili değerleri aşıyor. “Era of EV” yazısını okumaya devam et →

Elektrikli araçlar gerçekte ne kadar çevreci (olacak)

AB’nin toplam sera gazı salınımının çeyreği ulaşım kaynaklı olduğundan, elektrikli araçlar düşük karbon ekonomisine geçişte büyük öneme sahip ve buradaki kilit nokta, elektrikli araçları şarj edecek elektriğin düşük karbonlu kaynaklardan elde edilmesi. Bu kapsamda, European Environment Agency tarafından bir çalışma yapılmış ve bu çalışma 2016 Eylül’de yayınlanmış. Çalışmada aşağıdaki senaryolar çalışılmış:

	2030	2050
EV-mid senaryosu
EV oranı	%20	%50
EV’deki BEV oranı	%50	%60
EV’deki PHEV oranı	%50	%40
EV-high senaryosu
EV oranı	%30	%80
EV’deki BEV oranı	%60	%80
EV’deki PHEV oranı	%40	%20

Toplam elektrik sarfiyatının ne kadarının elektrikli araçları şarj etmek için kullanılacağı hususu AB ülkeleri arasında çok farklılık göstermektedir. 2050 yılı yüksek senaryosu baz alınırsa %3 ile 25 arası bir aralıktan söz ediliyor (AB ortalaması %9.5).

İhtiyaç	2030-mid	2030-high	2050-mid	2050-high
İlave üretim (GWh)	≅ 100	≅ 140	283	448
İlave güç (GW) (tüm kaynaklar)	≅ 30	≅ 45	95	150 (48’i RES, 35’i doğal gaz, 25’i GES) (kömür de var)
İlave güç (GW) (sadece yenilenebilir)	≅ 37	≅ 56	106	170 (87’si RES, 45’i GES, 24’ü HES, 13’ü biyokütle) (sonuç olarak nihai kurulu güç 786 GW oluyor)

Bu araştırma, PV-MAG’de 25 GW of new solar in Europe can steer sustainable EV growth, finds EEA başlığıyla haber oldu.