06.03.2018

Statoil ve Polenergia %50’şer ortaklıkla, Polonyo’da 1.2 GW gücünde off-shore rüzgar santrali geliştirecek. Statoil, projenin geliştirilmesi, kurulumu ve operasyonu süreçlerinin yönetiminden de sorumlu olacak.

Statoil petrol ve gaz şirketi, şirketin en büyük hissedarı da Norveç Hükümeti. Şirket, 2017 yılı sonuna doğru dünyanın ilk yüzer off-shore rüzgar santralini devreye almıştı.

Geçtiğimiz günlerde, Chevron petrol şirketinin yönetim kurulu üyesi Dambisa F. Moyo (bio), “If #oil energy consumption is declining and #renewableenergy consumption is on the #rise, what does that mean for the future of the oil industry?” diye twit atadursun, Statoil yenilenebilir enerji konusunda inanılmaz yol alı.


Japonya’nın 3. en büyük çelik üreticisi, 112 yıllık geçmişe sahip Kobe Steel’de veri sahtekarlığı taa 1970 yılına kadar gidiyormuş, CEO istifa etti. Şirketin yarı ömrü sahtekarlık üzerine kurulu, yani şirketin kültürü haline gelmiş.


PSA Group başkanı Carlos Tavares 2020-21’de yürürlüğe girecek CO2 emisyon hedeflerinin yakalanamaması durumunda maruz kalınması muhtemel cezalar kapsamında, hükümetlerin şarj ünitesi taahhüdü vermesinin ve şarj ünitesi hedeflerinin yakalanamaması durumunda ceza ertelenmenin mantıklı olacağını söyledi.

Haklı bir söylem gibi ve VW CEO’su Matthias Mueller de “endişeleniyorum, ama bunu çözmek bizim işimizdedi.
Bu arada, Almanya Devlet Bakanı, şehirlerde dizel araç yasaklarıyla alakalı 2020’den önce mümkün olmadığını söyledi.


Avustralya’nın en büyük doğal gaz şekebesi operatörü Australian Gas Infrastructure Group, 8.4 milyon USD yatırımla Adelaide’da kuracağı hydrogen power-to-gas demonstration tesisinde üretilecek hidrojeni en fazla %15 oranında doğal gaz şebekesine katarak tedarik edilen gazdaki karbon oranını düşürmeyi amaçlıyor. Projenin 3.8 milyon USD’si Renewable Technology Fund tarafından sağlanacak. 2020 gibi devreye alınması planlanan tesiste 1.25 MW gücünde Siemens marka polimer elektrolit membran elektroliz makinası kullanılacak.

NREL, 2017 Ekim’de pilot power-to-gas tesisi kurmuştu.


FTI Consulting’e göre, Vestas, 2016’dan sonra 2017’de de en fazla kapasitede türbin tedarik eden üretici oldu. Sıralamalar şu şekilde (2016, 2017):

Rüzgar

GE’nin durumu pek iyi değil, 12 MW kapasiteli offshore turbin modeli GE’yi kurtarır mı acaba?

Onshore, offshore ayrımı yoktu FTI Consulting’in basın duyurusunda; ama Bloomberg’in 2016 yılı için haberinden not düşmek gerekirse; Çin’li Sewind 2016’da ofshore projelerde 1 numara idi. Vestas ise onshore projelerde.

Bu arada, Siemens türbinleri Çin’de Sewind altında üretiliyor ve Siemens Gamesa 1 Mart’ta Çin’li Shanghai Electric’e, Çin karasularında kullanılmak üzere 8 MW gücündeki SG 8.0-167 DD (Direct Drive) tip offshore türbinleri için lisans verdi (işletmedeki en büyük türbin 7 MW diye biliyorum ve Siemens’in 8 MW gücündeki SG 8.0-167 DD tip türbini 1386 MW gücündeki Hornsea Project Two projesinde kullanılacak ve bu projeye sağlanacak türbinlerin naselleri Siemens’in Cuxhaven/Almanya’daki yeni fabrikasında, türbinler ise Hull/UK’de imal edilecek).

Son olarak, Vestas’ın Utopus Insights şirketini 80 milyon EUR’e Şubat ayı başında satın aldığını belirtelim. IBM’den doğan Utopus, enerji analiz programı geliştiriyor, 30 patente sahipler ve 2017 yılı toplam cirosu 8 milyon EUR civarında.


Hindistan devlet şirketi GAIL, ABD’den LNG ithalatına başladı. Cheniere Energy ile varılan 20 yıllık anlaşma çerçevesinde yıllık 3.5 milyon ton LNG Cheniere’nin Louisiana’daki Sabine Pass LNG tesisinden sevk edilecek.


Avrupa’nın soğuk günler yaşadığı geçtiğimiz haftada E.ON’un duel-full ve e-faturalı tarifesindeki indirimleri kaldırması haber olmuştu ve May Hükümetinin tarife tavanı uygulamasını planlaması sonrası E.ON’un adımı diğer tedarikçiler tarafından da uygulanır mı bilemiyorum; ama Guardian’da çıkan şuradaki yazıda, elektrik fiyatlarının yükselmesinden vs dert yanılıyor; ama burada buna değinme sebebim yazıda geçen: “şirketlerin yüksek maaşlı CEO’larını mutlu etmek için” ifadesinin hoşuma gitmesi. Yazarın bir diğer ifadesini de buraya alıntılamak istiyorum: “The private sector is good when there are genuine differences in goods or services, but cannot do much in a market where the basic costs are fixed by others.” Özetle, özelleştirme uygulamaları daha çok tartışılır.


İngiltere’de V2GB—Vehicle to Grid Britain olarak adlandırılan ve National Grid, Western Power Distribution ve Nissan’s European Technical Centre konsorsiyumunca oluşturulan çalışma grubu, vehicle to grid (V2G) teknolojinini nasıl bir gelir paylaşım modeliyle teşvik edilmesi gerektiği konusuna çözüm arayacak.


BMW, elektrikli araçlarında kullanılan bataryaların sadece etik kobalt içerdiğinden emin olmak için Circulor isimli bir Blockchain firmasıyla çalışıyor. Daha önce elmas gibi değerli taş üreticilerinin haberlerini okurduk, BMW bu bağlamda benim gördüğüm ilk, ama Blockchain’in teknoloji olarak bizatihi kendisinin bu konuda nasıl bir garanti sağlaması bekleniyor anlayamadım gitti.


Cambridge Üniversitesi, ABD dışında en çok bağış toplayan üniversite ve 6.3 milyar Pound’a karşılık gelen toplam bağışın, sadece karbon içermeyen alanlara yatırılmasına dair baskıya direniyor gibi (FT haberi). Bağış çok olunca karışan da çok demek ki.


Innogy CFO’su Bernhard Guenther Duesseldorf’taki bir parkta 2 kişinin asit saldırısına uğramış ve ciddi şekilde yaralıymış.


Nissan’a göre (Executive VP Daniele Schillaci), elektrikli araçlarla içten yanmalı motora sahip araçların fiyatları 2025’te eşitlenecek, dolayısıyla Nissan 2025’i dönüm noktası olarak görüyor.


Almanya merkezli dünyanın en büyük ev tipi batarya üreticisi Sonnen, Adelaide/Avustralya’da üretim tesisi kuracak.


Jamaica Public Service Ltd, hibrit (Flywheel-Battery) depolama sistemine bu yıl 21.6 milyon $ yatırım yapılacağını açıkladı.


#TarihteBugün

  • 1900: İçten yanmalı motorun ilk versiyonlarını icat eden bugünkü Daimler’in kurucusu Gottlieb Daimler öldü.
  • 1475: Büyük İtalyan sanatçı Michelangelo Buonarroti doğdu.
  • 1899: Bayer Aspirin’in patentini aldı. Aspirin, 1915’te tablet halinde ve reçetesiz satılmaya başlandı.

18.12.2017

“Eldeki 1 kuş daldaki 2 kuştan iyidir.” diyerek başlamak istedim, zira One Planet zirvesi sonrası kendisiyle söyleşi yapılan Macron, nükleerden vazgeçmeyeceklerini, aksine nükleerin yenilenilir kaynaklarla birlikte en çevresi kaynak olduğunu söyledi ve kömürden vazgeçmediği için de Almanya’ya taş attı. Yani, Fatih Birol’un geçtiğimiz gün söylediği üzere, herkes cebine bakıyor. Birisi nükleeri kötülerken diğeri savunuyor.

Ülkeleri yöneten insanların önünde sonunda kendi gerçekliklerine hareket ettiğini görmek beni çok mutlu ediyor. Trump’ın da iklim değişikliğin ulusal bir risk kategorisinden çıkaracağı söyleniyor.

Kömür demişken IEA’ya değinmeden olmaz ve öncelikle FT yazarının (Nick Butler) Fatih Birol’u yılın enerji insanı olarak değerlendirdiğini belirtelim ve IEA’nın Coal 2017 raporuna geçelim. IEA’ya göre; kömür talebi 2022’ye kadar global anlamda az miktarda da olsa artmaya devam edecek. IEA, kömür talebinin 2016’daki 5.357 Mtce’den 2022’de 5.534 Mtce’ye ulaşacağını öngörüyor. Bu, 2013’teki seviyeden %1 daha az olsa da iklim değişikliğiyle mücadele için çok daha fazlasına ihtiyaç var ki, Fatih Birol, Sabancı Üniversitesi’nde yaptığı son konuşmada Paris Anlaşmasının çok gerisinde olduğumuzu söylemişti.

Coal 2017 IEA
Change in coal demand from 2016 to 2022, by country and region, in millions of tonnes of coal equivalent.

Hollanda, alım garantisiz toplam 700 MW kapasite için rüzgar ihalesi düzenliyor.


Statoil, Roncsador sahasının %25 hissesini Petrobras’dan aldı.

Bu arada, Venezuela, Karayipler’deki iki doğalgaz sahasının işletme hakkını Rus enerji şirketi Rosneft’e verdi.


Mevcut batarya geliştirme hızıyla 2030 hedeflerinin yakalanmasını zor gören Toyota Panasonic ile (ve başka üreticilerle) ortak batarya geliştirmeyi planlıyor. 2020 yılına 10’dan fazla farklı elektrikli araç modelini piyasaya sürmüş olmayı hedefleyen (bkz) Toyota’nın 2030 yılı toplam satış hedefi EV ve FCV için 1 milyon, plug-in ve hibrit için de 4.5 milyon.

Bosch otomotiv birimi başı Volkmar Denner, 2030’da 200 GWh kapasiteli batarya hücresi üretimi için 20 milyar € yatırım yapacaklarını söyledi.

Bu çerçevede, 2020 erken dönemlerinde toplam (global) batarya üretim kapasitesinin 275 GWh olması bekleniyor. Bu arada ARK, 2022’de global elektrikli araç satışının 17 milyona ulaşmasını bekliyor.

Batarya konusundaki bir diğer gelişme de şu; ABD’li Solid Power, BMW ile solid-state batarya geliştirilmesi konusunda iş birliğine gittiklerini duyurdu. İş birliği kapsamında BMW, Solid Power’e, Solid Power’ın teknolojisinin elektrikli araçların gerektirdiği performans seviyelerine ulaştırılması konusunda yol gösterecek.


Tesla, hızlı şarj istasyonlarının (super charger) kötüye kullanımını engellemek için “fair use” politikası geliştirdi ve bu kapsamda ticari maksatlı kullanılan araçların (taksi, Uber/Lyft, kamu hizmeti veren, sevk maksatlı kullanılan vb) bu istasyonları kullanmasını yasakladığını duyurdu.

Söz konusu uygulama, duyuruyu takiben alınacak araçları kapsayacak.


#TarihteBugün: Venezuela’da 18 Aralık 1982’de elektrik üretim santralinde çıkan yangın 128 kişinin ölümüne, 40 bin kişinin tahliye edilmesine ve Başkent Caracas’ın yarısının elektriksiz kalmasına neden olmuş (bkz).

#GününSözü: “Let China sleep, for when she wakes, she will shake the world.” (Napoleon Bonaparte’ye atfedilmektedir.)

27.11.2017

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Yukiya Amano, İran’ın uluslararası güçlerle yaptığı nükleer anlaşmada kendi üzerine düşen şartları yerine getirdiğini açıkladı.


OPEC’in Rusya’yı yanında tutma ihtiyacı üzerine Bloomberg’de çıkan yazıda, Vladimir Putin için “enerji dünyasının yeni çarı” benzetmeleri yapılmış ve kendisini OPEC’in hükümdarlığına taşıdığı ifade edilmiş. 2016 yılındaki Viyana anlaşması sonrası petrolün fiyat seyri grafiği.

TransCanada’nın South Dakota boru hattındaki sızıntı nedeniyle hattan petrol sevkiyatının durdurulmasının da etkisiyle, fiyatlar şu sıralar 63$ üzerinde seyrediyor, bu geçici bir durum; ama toplantıyı nasıl etkiler bilemiyorum.

İçimden bir ses (bi gülme geliyor burada) petrolün 70’e doğru yolu var diyor (30$’lardan gelinen seviyeyi gösteren bir grafik).


Japon Ministry of Economy, Trade and Industry (METI) tarafından düzenlenen 500 MW’lık solar ihalesindeki geçerli tekliflerin toplam gücü 140 MW (bkz). Talebin bu kadar düşük kalmasının sebebini bilemiyorum. En düşük teklif (0.15$) FiT’ten (0.214$) ortalama %28 daha ucuzmuş.


FT’deki enerji dünyasının geleceği Çin’de yapılacak başlıklı yazı, Çin değişirse her şey değişir temasını işlemiş; ama biraz saçmalamışlar gibi geldi bana. Sadece, Çin gaz ihtiyacının ⅓’ünü ithal ediyor oluşu ve Çin’de 1.115 trilyon m3 shale gaz ve belki tight oil rezervinin varlığına atıf önemliydi kanaatindeyim.


Bitcoin, beklenildiği üzere 10 bin $ eşiğini aşacak gibi Aralık ayı içerisinde ve Bitcoin Energy Consumption Index’e göre (bkz), BTC mine etmek için 1 yılda sarfedilen elektrik miktarı an itibariyle 30 TWh’den fazla. Bu miktar dünya elektrik sarfiyatının yüzde 0.13’üne karşılık geliyor ve Bitcoin eğer bir ülke olsaydı, dünyanın en çok elektrik tüketen 64. ülkesi olacaktı. BTC’nin sarfiyatı ülke tüketimlerinin yüzde kaçına karşılık geliyor sıralaması burada.


Karsan, BMW ile Jest+ başta olmak üzere geliştirdiği bazı elektrikli araçlar için elektrikli motor ve batarya tedarik sözleşmesi imzaladı.


Shell de, Ionity ile, Avrupa’daki 80 tane istasyonuna 350 kW DC özellikte hızlı şarj sistemi kurulması konusunda anlaştı. Ünitelerin kurulacağı ülkeler şunlar: Belgium, France, the Netherlands, Austria, the Czech Republic, Hungary, Poland, Slovakia, Slovenia, UK.


4.1 kW güçte güneş panelleri, 30 kWh kapasiteli pil ve şarj istasyonu; Envision Solar tarafından kurulan bu sistemlerde her gün 150 mil yolculuk için enerjiyi sağlayabiliyor.

#GününSözü: People readily believe what they want to believe. Julius Caesar

08.11.2017

“The long tailpipe” kavramını tarihe gömmek gerekiyor sanırım 🙂 Zira, benzeri defalarca yapılmış olsa da, yeni bir çalışma gösteriyor ki, elektrikli araçların kullandığı elektrik en kirli kaynaklarca üretilse de elektrikli araçlar dizel araçlardan daha çevreci (haber burada). Çalışmaya göre, dizel bir araç km’de 200 gr CO2 eş değerinden fazla salınımına sebebiyet verirken, kendisine en yakın kirlilikteki Polonya’daki bir elektrikli araç km’de 160 gr CO2 eş değeri emisyon yaratıyor (grafik). Çalışma sadece CO2 esaslı yapılmış sanırım.


Brazilya, Arabistan’ın petrol kesintisi kapsamında görüşme önerisini reddetmiş. Brazilya, halihazırda günlük 2.65 milyon varil petrol üretiyor.


Atmosferdeki CO2 seviyesinin 2016’da tarihi zirve yaptığının BM ve WMO tarafından açıklanmasının ardından, WMO şimdi de atmosferdeki methane seviyesinin yükseldiğine ve son 10 yılın ortalamasının da üzerine çıktığını söyledi. Bu endişe verici olsa da, tuhaf olan yükselmenin sebebinin anlaşılmaması.


151 bin USD’ye 2 kişilik elektrikli bir uçak (seri üretim maliyeti değil). Bu uçak Çin Şınyang Havacılık Üniversitesi tarafından geliştirildi. RX1E-A isimli uçak 2 saat havada kaldı ve hızı 160 km/saat’e ulaşabiliyor. Uçağın pilot eğitimi, yolcu taşıma, fotoğrafçılık ve turizm amaçlı kullanılması hedefleniyor. Uçağın 2012’de başlanan geliştirilme süreci 3 yıl sürmüş ve ilk uçuğu 2015’te yapmış. O dönem yaklaşık 45 dakika hava kalmış ve 3 bin metre irtifaya ulaşmıştı.

Okurken nasıl da gıpta ettim.


OPEC, global araç sayısının 3’te birinin elektrikli olması durumunda, petrol talebinin 109 milyon ile 2034 zirve yapacağını ve sonra yatay seyredeceğini tahmin ediyor (grafik).

OPEC raporunda, piyasadaki elektrikli araç penetrasyonunun ciddi şekilde artmasının 24 yılı bulabileceği ve paylaşım uygulamaları dolayısıyla sahiplik oranındaki düşüşe değinilmiş olmakla birlikte; BP raporunda, 2040’a doğru piyasadaki araç sayısı 2 milyar ve elektrikli araç (otomobil, truck vs) da 70 milyon olsa 1.2 milyon varil/gün petrol azalımı yaşanabileceği hesaplanmıştı.

Dolayısıyla, OPEC’in raporu bana tuhaf geldi.

OPEC raporunda car-sharing iş modeline değinilmesi bağlamında, Didi’nin (Uber’in Çin versiyonu) filosunda 260 bin elektrikli araç var ve bu nedenle de şarj istasyonu altyapısına yatırım yapıyor.

Bu arada, BMW, Daimler, Ford ve Volkswagen (Audi ve Porsche ile birlikte), Avrupa genelinde, 2022’ye kadar 400 adet 350 kW DC güçte hızlı şarj istasyonu kurulması konusunda iş birliğine gittiklerini duyurdu (şarj istasyonu ağına IONITY demişler).


Alphabet’s Waymo, 100 m2’lik bir alanda tamamen otonom aracını kullanmaya başlıyor. Araçta bulunacak Waymo çalışanı, direksiyon koltuğunda değil arka koltukta oturacak. Video burada. Google, 2009’dan bu yana yürüttüğü çalışmaların meyvesini toplamaya başladı.

Bu arada, VW, Google ile, elektrik araç bataryalarının geliştirilmesi başta olmak üzere ulaşım ile alakalı geleceğe dönük geliştirmeler kapsamında kuantum bilgisayar teknolojisinden faydalanılmasını teminen işbirliğine gitti.


UK’de, SSE and Npower güçlerini birleştirerek yeni bir tedarik şirketi kurmak için görüşmeler yürütüyor.


Çin’li Tongwei Solar Energy (Hefei) 1.8 milyar USD yatırımla, her biri 10 GW kapasiteye sahip 2 adet solar cell fabrikası kuracağını açıkladı. Halihazırda dünyanın en büyük dördüncü cell üreticisi olan Tongwei 5.4 GW kapasiteye sahip ve 4.3 GW kapasitesinin de inşaatı devam ediyor.

Bloomberg New Energy Finance’e göre, dünyanın en büyük cell üreticisi 6.5 GW kapasiteyle JA Solar Holdings Co.


Fatih Birol Columbia Energy Exchange’e konuk olmuş, podcast başlığı Reflections & Outlook On the Global Energy Sector ve başlangıçta Galatasaray vurgusu yapıldı. Fatih Bey tam bir GS hayranı 🙂


178 mt hub yüksekliğiyle dünyanın en büyük türbini Almanya’da inşa edildi.

İmalatçı: Max Bögl Wind AG


Panasonic CEO’su Kazuhiro Tsuga, Tesla Model 3 üretimine ilişkin darboğazın anlaşıldığını ve üretim sürecinin otomasyona bağlanması sonrası Model 3 üretiminin hızlı şekilde yükseleceğini söyledi. İlginç doğrusu.


UBER için kötü bir haber daha; ABD’nin NY kentinde düzenlediği saldırıda 8 kişinin ölümüne, 11 kişinin yaralanmasına neden olan Sayfullo Saipov’un, Uber için şoför olarak çalıştığı bildirildi.


Shechtman Uluslararası Liderlik Ödülü’ne layık görülen Yüksel Yıldırım’ın hikayesi okumaya değer (bağlantı).

Airbus modeli li-on batarya yatırımı

Avrupa Birliği, batarya devrimi için Airbus tarzı bir konsorsiyum için devreye bastı. Bunun için, Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic, 11 Ekim’de BASF, BMW ve batarya üreticilerinin katılacağı bir etkinlik organize ediyor. Konsorsiyumun 2.2 milyar € fon desteği alması söz konusu.

Konuyla alakalı Bloomberg’de çıkan yazı.


Bu haftanın haberi aşağıdaki 4 tanesinden biri olabilir:

  • 3 Suudi Arabistan’da kırılan güneş ihalesindeki rekor fiyat
  • Arabistan Kralı’nın Rusya’ya tarihi ziyareti.
  • Tesla’nın 260 adet Model 3 üretebilmiş olması
  • Tosbiha’nın 6 dk şarj ile 200 mil gidecek kadar batarya geliştirdiğini iddia etmesi

Detay:

  • Güneş ihalelerinde 1.79 cent/kWh ile yeni bir rekor kırıldı. Suudi Arabistan’da düzenlenen 300 MW’lık ihaleyi Masdar ve EDF 6.69736 halalas (1.79 cent/kWh) birim bedelle kazandı. Önceki rekor 2.42 cent/kWh birim bedelle Abu Dabi’deki ihaleye aitti.
  • Tesla Model 3 üretimini dün yazdım (bkz).
  • Toshiba haberine gelince, bataryanın kapasitesini artırmak vs sorun değil de, esas mesele o şekilde sağlam, dayanıklı ve stabil bir bataryayı üretmekte. Toshiba’nın bataryası bakalım piyasaya çıkacak mı.

Ford CEO’su: “içten yanmalı motor yatırımlarını ⅓ oranında azaltacağız ve bu parayı dha önce duyurduğumuz 4.5 milyar $’lık yatırım için kullanacağız” (bkz).


Dikey eksenli türbin geliştirmek üzere 2010’da kurulan UK merkezli X-Wind Power Ltd battı. Tasfiye memurları şirketin telif haklarını satmaya çalışıyorlar.

Bilgi: Şirketin halen R&D aşamasından üretim ve satış aşamasına geçememiş.


Çin’in Haziran sonu itibariyle güneş kurulu gücü National Energy Administration of China tarafından yayınlandı. Buna göre, kurulu güç 102 GW oldu. 2017’nin ilk yarısında 24.4 GW eklenmiş. 2017’nin ilk yarısındaki üretim ise 51.8 milyar kWh gerçekleşmiş. İddia odur ki, 51.8 milyar kWh’lik üretimin 3.7 milyarı şebeke sorunları nedeniyle israf olmuş.


Eylül ayı satışı 2632’ye ulaşan Chevy Bolt EV artık ABD’nin tüm eyaletlerinde satılıyor.


Tesla, 2013’ten (bkz) bu yana kurduğu super charger sayısında 1000’e ulaştı. İlk kurulum 2012’nin sonuna doğru. Buna göre, tam 5 yılda 1000 adet kurulum.


IEA Renewables 2017 (bkz)

  • Elektrikli araçların elektrik tüketimindeki oranı 2022’ye doğru ikiye katlanacak, ancak yine de %1 kadar olacak.
  • 2016 yılında kaynak bazında kurulu güç artışı
    • Yenilenebilir 164 GW
      • Rüzgar 52 GW
      • Solar 74 GW
    • Kömür 57 GW (26 GW gücündeki santral ise emekliye ayrıldı)
    • Gaz 29 GW (12 GW gücündeki santral ise emekliye ayrıldı)
  • Solar PV üretimindeki Çin’in payı 2016’da %48, cell üretimindeyse Çin %60 paya sahip.

Toplam kurulu gücü 208 MW olan Rwanda’da,  2018 yılı içerisinde ilave güç devreye almak yerine şebeke yatırımlarına odaklanılacağı açıklandı.


#GününSözü: “Bir arada yaşayan insanlar arasındaki doğal durum, bir barış durumunu değil, ama her zaman ilan edilmemiş olsa bile, her an patlayabilecek gibi görünen bir savaş durumudur. Böyle olunca, kalıcı bir barış durumunun kurulması gerekir.” Kant

14.07.2017

Günün sözü: Yeni bir gerçeğin keşfi, başka gerçekleri görmemize engel olmamalı.


BNEF: “Elektrikli araç devrimi ivmeleniyor” (v1) başlıklı haberin çıktıları (Electric Vehicle Outlook):

  • Elektrikli araçlar 8 yıl içerisinde benzinli araçların fiyat seviyesinde olacak.
  • 2040’ta yollarda 530 milyon elektrikli araç olacak (toplam hafif araç satışının %54’ü elektrikli olacak, bir yıl önceki tahmin %35 idi). Bu araçlar, benzin talebini 8 milyon varil/gün azaltacak.
  • Elektrikli araçların elektrik sarfiyatı 2040’a gelindiğinde 1800 TWh’e ulaşarak, global elektrik sarfiyatının %5’ine karşılık gelecek. Bu, yıllık 3400 kWh elektrik tüketimi anlamına gelmektedir (bir aracın yıllık 20 bin km yapacağını varsayarsak 100 km’de sarfiyat 17 kWh. 2017 model elektrikli araçların EPA menzil testlerine göre 100 km’de ortalama sarfiyatı 19 kWh, buna göre 2040’a doğru görünür bir verimlilik yakalanamayacağını varsayabiliriz bu durumda).
  • Dünya genelindeki aktif lithium-ion fabrikaların kapasitesi 90 GWh imiş ve bunun 2021’de 270 olması bekleniyor. BNEF daha önce, Çin’li firmaların hedefini gerçekleştirmesi durumunda 2020’deki kapasitenin 121 GWh olacağını ifade etmişti (BNEF’de bununla alakalı 28 Haziran’da yeni bir yazı daha çıkmış). Öte yandan, Deutsch Bank, 2020’de 250 GWh kapasitenin aşılacağını tahmin ediyor. McKerracher’e göre, elektrikli araçların batarya taleplerinin karşılanabilmesi için 13 yıl içerisinde 35 tane Gigafactory inşa etmek gerekecek.
  • Şarj altyapısı, 2030’lu yılların ortalarında Çin, ABD ve Avrupa pazarlarında büyümeyi sınırlayan önemli bir darboğaz olmaya devam edecek.
  • Lithium-ion hücre fiyatı 2010’dan bu yana %73 düştü ve BNEF, gelecek 20 yıl boyunca inovasyon sayesinde sert düşüşler yaşanacağını tahmin ediyor.

EV piyasasındaki bazı güncel/yeni gelişmeler:

  • Volvo’nun 2019’la birlikte yeni model tüm araçları sadece elektrik motorlu olacak (yani hibrit ve/veya bataryalı elektirkli araç). Böylelikle, Volvo’nun 2025 itibariyle benzinli/dizel model üretiminin bitmesi bekleniyor. Bu, sektördeki ilk karar.
  • 2020 yılında piyasada 120 farklı model bataryalı elektrikli araç olması bekleniyor.
  • BMW’nin 7 serisi modeli 2021’de iNEXT modeli tarafından ikame edilecek.
  • Fransa, 06 Temmuz günü açıkladığı Climate Plan‘a göre, 2040 itibariyle içten yanmalı motor satışlarını sonlandırmayı planlıyor. Öte yandan, Enerji Bakanı Nicolas Hulot, 2001 ve öncesinde imâl edilmiş benzinli/dizel araçların elektrikli olanlarla değiştirilmesi için de vergi teşvikleri sağlayacaklarını ifade etti. Ayrıca, hükümet, i) Fransa sınırları dahilinde petrol ve gaz arama faaliyetlerini de sonlandırmayı planı arasına aldı, ii) 2020 itibariyle de kömür yakıtlı termik santralleri devre dışı bırakacak ve hanehalklarını kendi elektriklerini üretme konusunda cesaretlendirecek.

Tahminler (kısa derleme)

  • OPEC, 2040 itibariyle toplam elektrikli araç sayısının 46 milyona ulaşmasını tahmin ediyordu; ama bunu 266 milyon olarak revize etti. Bataryalı elektrikli araçların da %23’lük dilime sahip olacağı tahmin edimektedir (2015 yılındaki tahmin %2 idi).
  • Excon’un 2040 tahmini 100 milyon (65 milyon idi önceki tahmini).
  • IEA, 2030 itibariyle elektrikli araç sayısının 58 milyon olacağını tahmin ediyor (önceki tahmin 23 milyon idi).
  • BP’nin 2035 tahmini 100 milyon (1 önceki yılki tahminine göre %40’lık artış).
  • Statoil (Norveç merkezli petrol şirketi), 2030 itibariyle, araç satışlarının %30’nun elektrikli olacağını tahmin ediyor.

Tahminlerdeki bu oynaklık, dönüşümün getirdiği politika belirsizliğinden diyelim. Zira, hükümetlerin ne yapacakları, petrolün fiyatı, otomobil üreticilerinin planları vs hepsi çok dinamik şekilde gelişiyor. Araştırmaları yapan kurumların işi kolay değil; ama GES gelişimini de tahmin edememişti bunlar.

Elektrikli araçlar winning idea olarak temiz ulaşımı domine etse de hidrojen yakıt hücresi aslında bataryalı elektrikli araçların menzil ve dolum süresi gibi sıkıntılarını ortadan kaldırma anlamında çok ciddi fırsat sunuyor; ancak onun da kendi sorunları var. Toyota kendini elektrikli araçtan adeta soyutlayıp bu alana çok ciddi yatırım yapmıştı; ama meyvelerini alamayınca elektrikli araçların ivmesini de kaçırmamak için olsa gerek elektrikli araç konusuna eğilmeye başlamıştı; ancak hidrojen yakıt hücresi yalnız değil. Shell CEO’su Ben Van Beurden İstanbul’da düzenlenen 22nd World Petroleum Congress’de temiz New Energies bölümüne, yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlar için 1 milyarlık harcama yapacaklarını söyledi. Shell CEO’su hidrojen yakıtlı araçlarda, LNG’li ve yeni nesil bio yakıtlarda gelecek görüyor.


Fransız EDF ve Çin’li CNG şirketleri 29.06.2016’da İngiltere ile imzaladığı sözleşmeyle 3200 MWe gücünde Hinkley Point C santraline 2 reaktör kuracak. Santralin maliyeti 18 milyar £ olarak öngörülmüştü; ancak şimdi 19.6 milyar (finansman maliyeti hariç).


Almanya, 2017’nin ilk yarısında elektrik üretiminin %35.1’ini rüzgar, güneş ve biyokütle kaynaklı gerçekleştirdi. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %32.7.

Türkiye’de durum şu şekilde (2017 ilk 5 ay için):

  • %34.9’lük oran: Hidro, rüzgar, güneş, jeotermal ve biyokütle kaynaklı.
  • Doğal gaz %33
  • Linyit %13
  • Taş kömürü ile ithal kömür %17.6

2004 yılında kurulan Hollanda’da kurulan 790 MW gücündeki Rijnmond doğal gaz santrali geçen yıl Blackstone Group LP tarafından satın alınmıştı (satın alma bedeli açıklanmadı). RWE ve Engie gibi şirketler gaz santrallerini kârlı olmadığı için atıl durumda tutarken Rijnmond Pazartesi günü elektrik sattı.

Blackstone, yakın gelecekte santralin operasyonel kapasitesinden yararlanmayı bekliyor ve Avrupa’lı şirketlerin varlıklarını satın alma konusunda Blackstone yalnız da değil;

  • Mayıs ayında, ABD’li enerji ticareti şirketi Castleton Commodities International LLC Rotterdam’da bir gaz santrali satın aldı (şirketin Avrupa’daki ilk satın alması ve şirket, aynı zamanda Engie’nin bir gaz ve bir de kömür santrali için de teklif vermiş).
  • EPH (Energeticky a Prumslovy Holdings), ortağı GE olan 2009 yılında kurulmuş bir Çek şirket ve kömür santralleri satın aldı. Şirket, 2013’ten bu yana 10’dan fazla santraline ve ilgili maden sahalarına 7 milyar $ harcamış.

Apple, Çin’e veri merkezi yatırımı yapıyor. Yatırım maliyeti 1 milyar $ ve tesis tamamen yenilenebilir enerji kullanacak.

Yatırım, global oyunculara koşulan şartın bir gereği, böylelikle Apple Çin’li kullanıcıların verilerini kurulacak merkezde tutacak. Rusya da benzer şeyleri talep ediyor ve 2016’da LinkedIn’e erişimi bu nedenle engellemişti.

15.05.2017

WanaCrypt0r 2.0 saldırısından etkilenenlerin başında Türkiye’de Renault sanırım, zira Bursa fabrikası Cuma’dan itibaren üretime ara vermişti, bugün üretim tekrar başlamış. Nissan’ın UK’deki fabrikası da saldırılardan etkilenmiş (Nissan da Renault grubuna ait).

Endüstri 4.0 🙂


Güney Afrika’da bir mahkeme, ülkenin nükleer satın alma sürecinin kritik yönlerinin yasadışı ve anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Ülkenin Enerji Bakanlığı 2013 yılında 9.6 GW güce sahip nükleer santral kuracağını ilan etti. İlki 2013’te sonuçlandı; ama 2 yıl sonra kamuya açıklandı. İkincisi ise devlet elektrik şirketi olan Eskom’a devredildi ve 2016’da sonuçlandı.

Mahkemenin, her iki uygulamanın da yasadışı ve anayasaya aykırı olduğuna hükmetme gerekçesi şunlar: i) Düzenleyici Eskom görevni yerine getirmemiştir, zira Bakanın direktiflerini eleştirel olmayan şekilde ve aceleyle onaylamıştı, ii) Bunu yaparken de kamuoyunun dahline izin verilmemiş ve nükleer tesisin gerekliliğini ya da işin Eskom’a delege edilmesinin sonuçları dikkate alınmamıştır.

Bu haberi paylaşma nedenim Mahkemenin vurguladığı noktalar.


Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle, 12. madde şu şekilde değiştirildi: “AG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinin toplam kapasitesi, bu üretim tesislerinin bağlı olduğu dağıtım transformatörünün İlgili Şebeke İşletmecisine ait bir transformatör olması halinde transformatör gücünün yüzde ellisiniotuzunu geçemez. Transformatörün başvuru sahibine ait olması durumunda, söz konusu kapasite transformatör gücü kadar olur.

10 kWe altı güçteki güneş enerjisinden elektrik üretim sistemlerine ilişkin usul ve esasların ayak sesleri geliyor. Zira, değişiklik gösteriyor ki, Elektrik Piyasasında Tüketim Tesisi ile Aynı Ölçüm Noktasından Bağlı ve Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisleri için Lisanssız Üretim Başvurularına ve İhtiyaç Fazlası Enerjinin Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Taslak” ile öngörülen %50 limiti uygulanacak.


Rüzgar veya Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma Yönetmeliği 13 Mayıs tarihli REGA’da yeniden yayımlandı. Rüzger YEKA ihalesi düzenlenmeden önce daha önce alınan önlisans başvuruları için ihaleye çıkılacak.


Suudi Arabistan ve Rusya OPEC arz kısıntısının Mart 2018 sonuna kadar uzatılması konusunda mutabık kalmış. Aramco IPO’su gelecek yılın sonuna doğru yapılacak. Petrol piyasasının OPEC üyelerinin işine gelir şekilde dengeye (bu ifadeyi Barkingo çok kullanıyor) oturtulması mümkün olacak mı bakalım.

Bu arada, kararla birlikte petrolün varil fiyatı 52 $’a yükseldi.


Almanya’da 30 Nisan – 1 Mayıs arasında, elektrik talebindeki azalma ile güneş ve rüzgar kaynaklı elektrik üretimindeki artışın çakışması dolayısıyla;

  • Kömürden elektrik üretimi, 30 Nisan günü 7.8 GW’a düşmüş ve 1 Mayıs günü 11’e kadar 10 GW seviyesinin altında seyretmiş.
  • Rüzgar ve güneş kaynaklı elektrik üretimi, 30 Nisan öğlen 71.5 GW’lik talebin 46.5 GW’ini karşılamış.
  • Toptan elektrik fiyatı 1 Mayıs günü “-5 € cent/kWh” seviyesine kadar düşmüş.
  • Net ticari elektrik ihracatı da 8.7 GW ile rekor kırmış.

Tesla ile Green Mountain Power (GMP) işbirliğine gitti. İşbirliği kapsmında, 2000 kadar elektrik abonesine, 10 yıl süreyle aylık 15 $ ya da tek seferlik 1500$’a Powerwall 2 batarya sistemi kurulacak ve bu 2000 adet sistem birbiriyle internet yoluyla bağdaştırılacak, GMP de bu sistemi online olarak takip edecek. Powerwall 2’nin perakende satış fiyatı 5500 $ + kurulum.


GM elektrikli araçtan zarar ederken, elektrikli araçların satış fiyatları içten yanmalı motorlarla aynı seviyeye henüz gelememişken, e.GO isimli bir Almanya menşeli girişim teşvikler öncesi 15900 € fiyata sahip elektrikli aracı için 1000 € depozitoyla ön siparişleri almaya başladı. Araç, tamamen şehir içi için tasarlanmış olduğundan 14.4 kWh’lik bataryayla 130 km menzil sunuyor (19.2 kWh bataryayla 170 km menzil). Amaca yönelik bu girişim, DHL’nin StreetScooter’u satın almasını anımsattı doğrusu.


Teşvik mekanizması elektrikli araçların satışını sadece Avrupa’da değil (bkz: Danimarka örneği) Çin’de de etkiliyor. Çin’in 2017 başında elektrikli araç alımlarına yönelik teşviği iptal etmesiyle, Çin’in ve dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi BYD’nin satışları 2017’nin ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla %34 azalmış.


Çin’in 2028’le birlikte asgari %8’lik bir oranda elektrikli araç satış zorunluluğu planı vardı. Geçtiğimiz hafta da Ulaşım ve Bilgi Teknolojileri Bakanı, Çin’in 2025 itibariyle yıllık araç satışının 35 milyon olmasını ve yeni elektrikli araç satışlarının da toplamın 1/5’ine tekabül etmesinin hedeflendiğini söyledi, yani 2025 itibariyle yılda 7 milyon elektrikli araç satışı. Hindistan da tüm araçların 2032’de elektrikli olması gibi radikal kararlar alacak gibi.

Bu noktada, IEA, 2040’a kadar araçlardan kaynaklı petrol talebinin artacağı öngörüsünü gözden geçireceğini söyledi.


DriveNow (BMW’nin araç paylaşım programı), 2019 itibariyle Hamburg’da 400 elektrikli ve 150 de hibrit olmak üzere toplamda 550 adet araç konuşlandıracağını duyurdu. Halihazırda 70 adet i3 ile hizmet veriyorlar ve yıl sonu itibariyle bu sayı 200’ü aşacak.

İlave bilgi: BMW i3’ün 2017 ilk 3 aylık satış performansı geçen yıla göre %50 kadar artış göstermişti.

Bu haberleri genelde araç sahiplik oranının gittikçe düşeceğine ilişkin haberler takip ediyor, örneğin BCG sitesindeki yazıda geçen aşağıdaki ifade. Bu haberleri okuyorum ve bir yandan da Türkiye’yi düşünüyorum, araç sahibi olmayı bırakabilir mi insanlar? Bilemiyorum, anlayamıyorum, 2030’ları hakikaten öngöremiyorum.

BCG’deki yazıdan alıntı: “Digitalization and a host of societal and technological trends are transforming the automotive industry. Advances in autonomous driving, the Internet of Things, and big data analytics are redefining how drivers interact with vehicles and creating opportunities for innovative products, services, and business models. Urbanization, ubiquitous connectivity, and the embrace of mobile devices and social media, meanwhile, are giving rise to a mass customer base that is increasingly open to replacing car ownership with shared, on-demand mobility services, ushering in a new era of digital service solutions.”


Apple, gelişmiş imalat (advanced manufacturing) yapan ABD’li şirketlere yatırım yapmak için 1 milyar dolarlık bir fon oluşturuyor demiştik, 200 milyon $ büyüklüğündeki ilk yatırım Corning şirketine yapılmış. Apple ile Corning ilişkisi ilk iPhone’dan beri süregeliyor.


Uluslararası Batarya Seminerinde konuşan Kurt Kelty (Tesla batarya direktörü) batarya yapımında, Nickel, Cobalt, Graphite ve Lithium elementlerinin en büyük maliyet etmeni olduğunu söylemiş. Konuşmanın tamamının YouTube bağlantısı.

Visual Capitalist sitesinde de Cathod’un, geliştirme açısından Anot’a kıyasla daha önemli olduğunu ifade eden bir infographic hazırlamış.

Era of EV

Bu yazıda, öncelikle elektrikli araçlara dair global ölçekte istatistiği bilgiler paylaşılacak ve bazı projeksiyonlar verilecek, Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) ülke bazlı istatistikleri sunulacak, elektrikli araçlara dair algıdan bahsedilecek, yatırım planları paylaşılacak, en son da ülke ve şehir ölçeğinde istatistikler paylaşılacak. 

IEA’ya göre, 2015 sonu itibariyle yollardaki elektrikli araç sayısı (BEV+PHEV) 1.26 milyonu aştı (2015 yılı içerisindeki satış 550 binin üzerinde). 

Grafik: 2010-2015 arası dönem BEV+PHEV stoğu

EV Stock

Aşağıdaki grafiğe esas 2015 sonu kümüle BEV sayısı 739810, kümüle PHEV sayısı ise 517100

EV Stock 2

Marklines sitesindeki veriler de;

  • 2016 yılı içerisinde BEV + PHEV satışlarının 720 bini aştığını gösteriyor.
  • 2011-2016 arası dönemin sonunda BEV adedinin 1 milyon 27 bin olduğunu, PHEV sayısının da 666 bin olduğunu göstermektedir.

EV Satış

IEA verilerine göre, 2015 yılı sonunda ulaşılan kümüle 1.26 milyon elektrikli aracın (full elektrikli ve plug-in hibrit) %80’i ABD, Çin, Japonya, Hollanda ve Norveç’te. Deutsch Bank raporuna göre, 2015 yılında satılan 328720 BEV global araç satışının %0.6’sına karşılık geliyor (Marklines ise 2015 yılı içerisinde satılan BEV sayısının 254 bin olarak vermişti, veriler arasında ciddi sapmalar var). ICCT’ye göre, 2015 yılında dünyada satılan araçların %0.8’i PHEV+BEV (IEA’ya göre satış adedi 550130, Marklines’a göre 380 bin). Goldman Sachs’ın 2025’te, satılan araçların %25’inin elektrik motoruna sahip olacağı ve bunun %95 oranında hibrit olacağı yönündeki tahmini, Deutsch Bank’ın raporunda verili değerleri aşıyor. “Era of EV” yazısını okumaya devam et

30.03.2017

Toyota ile birlikte yakıt hücreli araçlar konusunda çalışan bir diğer şirket olan Hyundai elektrikli otomobillere doğru yönünü çeviriyor. Haziran ayında ülkemizde Iconip modelini tanıtacak Hyundai, 2025’e kadar elektrikli araçların (hibrit vs dahil) toplam satışların %10’una ulaşmasını hedefliyormuş. Toyota da tam elektrikli otomobil geliştirmek için çalışmalarına başlama kararı almıştı.

Öte yandan, BMW CEO’su, BMW’nin 2015 yılında açıkladığı fuel-cell vizyonuna bağlılığını yinelemiş ve 2021 yılında, önce sınırlı pazarlarda olacak şekilde yakıt hücreli araçları piyasaya süreceğini açıkladı. BMW’nin de vurguladığı üzere, yakıt hüreleri araçların önündeki en büyük engel dolum istasyonu altyapısı eksikliği ve bunun aşırı maliyetli oluşu.


Renault Zoe kiralamış 100 bin kişi, halihazırdaki bataryaları, kapasitesi 41 kWh olana (menzil: 200 mil-320 km) yükseltebiliyor (Renault 2012’de ilk çıktığında, yaklaşık 80 mil menzil sunan 22 kWh bataryaya sahipti).

Renault, elektrikli araç sahiplerinin %93’ünün bu araçları kiraladığını belirtmiş. Bu ilginç olsa da, aracın satışta olduğu bir çok yerde kiralama zorunlu.

Yeni Renault Zoe aracın kiralama bedeli de aylık 179 €’dan başlıyormuş (Price in France, deduction of €6,000 subsidy and €4,000 premium (subject to the trade-in of a diesel-engined passenger car registered before January 1st, 2006) included.)

Zoe

22.03.2017

Yılda ortalama 2 milyon araç satan BMW, 2017’de BEV+PHEV araç satışının 100 bine ulaşmasını bekliyor (2016 satışı 62 bin) (eğer 100 bin hedefi yakalanırsa, bu, BMW’nin son 3 yılki toplam elektrikli araç satışına denk). 2025’e doğru da araç satışlarının %15-25’nin çoğu PHEV olmak üzere elektrikli olması bekleniyormuş (yıllık 2.25 milyon araç üzerinden %20’lik oran 400 bin elektrikli aracı geçmektedir, 2017 beklentisinin 4 katından fazla). Öte yandan, BMW CEO’su Harald Krueger, üretim sistemlerinin, yakında çıkması beklenen Çin’in, toplam araç satışın en az %8’inin elektrikli olmasını öngören kararına göre ayarlanacağı konusunda açıklaması vardı.


WEF, Accenture ile The Global Energy Architecture Performance Index yayınlamış. 127 ülke 3 temel (18 alt) kategoride kıyaslanmış. Temel 3 parametre şunlar; i) ekonomik büyüme ve gelişme, ii) çevresel sürdürülebilirlik, iii) enerjiye erişim ve güvenlik.

Türkiye’nin 2017 skoru 0.66 ve sıralamadaki yeri 41. 2009-2017 trendi çerçevesinde 2 sıra yükselmişiz.

WEF

The energy architecture performance index 2017 ranking and results

WEF tablo