Hız Öldürür! Bu ifade, Emniyet’in, özellikle bayram öncelerinde otoyollardaki köprülere astığı standart bir şey. Üniversiteden mezuniyetimden bu yana elektrik enerjisi sektöründeyim ve anladığım bir şey varsa o da, hızın bizatihi kendisinin yavaşlattığı. Bunu yazma nedenime, ahir ömrüm yeterse ve motivasyonumu toplarsam anılarımda yer vereceğim 🙂
Neyse, iş ve konum (İstanbul’dan Ankara’ya) değişikliği nedeniyle uzun süredir bir şey paylaşamıyorum; ama gündem o kadar yoğun ki, Bayram öncesi rahatlıktan istifade bir şeyler yazayım istedim.
Petrol, dün 65’in altına geriledi, şu anda 65 civarlarında seyrediyor (bkz). Sanki 60’ın altına düşecek gibi. Bu vesileyle, tam bayram yolculuğu başlayacakken akaryakıt ürünlerine gelen ÖTV zammının hayırlı olmasını diliyorum 🙂
Elsevier, Visegrad ülkeleri (V4) olarak adlandırılan Çekya, Macaristan, Polonya ve Slovakya özelinde, ancak AB, Ukrayna, ABD, Türkiye, Fransa, Almanya gibi harici etken olabilecek ülkeleri de kapsayacak şekilde, enerji ithalatı, nakli, dağıtımı ve tüketimi konularının ekonomik ve politik çerçevede hesaba katılacağı bölgesel enerji politikası resmedilmesini amaçlayan bir paper için başvuru bekliyor (Elsevier).
Çin’li Ganfeng, dünyanın en büyük lithum üreticilerinden Şili’li SQM’in Arjantin’deki Cauchari-Olaroz projesindeki yüzde 50 payını 87.5 milyon USD’ye aldı (Reuters). Anlaşma kapsamında, projenin satış hedeflerinin yakalanması durumunda Ganfeng, SQM’e 50 milyon USD daha ödeyecek. Öte yandan, projenin diğer ortağı olan Kanalı Lithium Americas Corp (LAC) projenin yüzde 62.5’in sahip ve Ganfeng, LAC’ye 100 milyon USD borç verecek (ilk yatırım maliyeti kapsamında).
Türkiye’den çıkmaya hazırlanan RWE, E.ON’un Innogy’deki payını satın alma yolunda ilerliyor, 2 enerji şirketi arasındaki ilk anlaşma Mart ayında imzalanmıştı (cnbc).
Almanya yıllık 170 milyon ton linyit çıkartıyor, linyit doğrudan 20 bin, taş kömürü de 12 bin kişi istihdam ediyor. Dolaylı istihdamlar da cabası. Kömür, Almanya elektriğinin 2017’de ⅓’ünden fazlasını üretti. Bu sene başında kurulan task force nasıl bir karar alacak bekleniyor (FT).
Elektrikli araçların menzilleri (PushEVs). Çok beğendiğim Ioniq en kötü 199, en iyi 224 km menzil yapmış.
BNEF’ye göre (bkz), 2017’nin ikinci yarısında rüzgar türbinleri fiyat endeksi MW başına 990 bin $ olarak gerçekleşti. Fiyat, sahaya teslimatı içeriyor, KDV ve devreye alma ile montaj maliyetlerini ise içermiyor.
RES demişken, 2017 sonu rüzgar kapasitesi 10652 MW olan EDP (Energias de Portugal), Çin’li Three Gorges’ın şirketin tamamını satın almak teklif ettiği hisse başına 3.26 €’yu çok düşük bularak reddetti. EDP hisseleri geçtiğimiz günde, potansiyel satın alma nedeniyle yüzde 9 artmıştı.
ABD Enerji Bilgi İdaresi (US EIA) shale üretiminin Haziran ayında 144 bin varil/g artmasını bekliyor. Brent petrol fiyatı dün 78.50’ye dayanmıştı, bugün de 79’u gördü.
Barış abinin dünkü notlarında (bkz) kendine yer bulan Fatih Birol’un demecini de paylaşmak gerek: “Bazı üreticiler daha yüksek petrol fiyatı istemeye başladılar. Bunun iki etkisi var: 1) ABD şeyl ve Brezilya açık deniz üretimi hızlı gelir. 2) Güçlü petrol talep büyümesi yavaşlar. İnsan ne dilediğine dikkat etmeli“
CEDIGAZ’a göre global doğal gaz tüketimi 2017’de yüzde 3.3 artarak 3640 bcm’ye ulaştı. Çin’deki artış tek başına 30 bcm (yüzde 15).
Uniper, CH4 sentezlemek için H2 kullanacağı pilot bir tesisi Falkenhagen rüzgar santralinde devreye aldı. AB’nin STORE&GO projesi kapsamında yapılan tesisin sentezlemede kullandığı karbon bio-etanol tesisinden geliyormuş. Tesisin saatlik CH4 üretimi 50 m2’lik bir alanın ısınması için gerekli aylık enerji miktarına eşit.
Binalarda elektrik tüketimi artışında birinci sırada “soğutma” geliyor ve tüketicilerin satın aldıkları klimaların enerji performansı, piyasada bulunabilen verimlilik aralığının genelde altında. Konunun önemine ve hızlı çözüme kavuşturulabilecek bir alan olmasından ötürü Fatih Birol “klima kaynaklı elektrik tüketiminin günümüz enerji tartışmalarının kör noktalarından birisi” olduğunu söylüyor (bkz).
Güney Kore, ABD’nin güneş paneline ithalatına karşı getirdiği tarifelere karşı Washington ile ikili müzakerelerde bulunulması için DTÖ’ye resmi olarak başvurdu. DTÖ dışında yürütülen görüşmelerden sonuç alınamaması dolayısıyla bu adımı attı Kore.
Yeni nesil Nissan Leaf elektrikli araç satışlarında 2018’in ilk çeyreği itibariyle 22040 adetlik satışla ilk sırada. Aynı dönemde global ölçekte satılan elektrikli araç (BEV+PHEV) sayısı toplamda 312409.
Tesla, otomotiv endüstrisinin 1980’lerde yaptığı hataları tekrarlıyor başlıklı şuradaki haber çok doğru olmalı, zira Elon Musk’ın kendisi de “haklı bir eleştiri” diye niteledi haberi ve hataların düzeltildiğini söyledi (electrec).
Tesla İsviçre’de bariyerlere çarptı, 48 yaşındaki Alman vatandaşı şoför öldü, araç cayır cayır yandı. Kaza, bataryanın yanmasını tetiklemiş olabilir. Thermal runaway olarak adlandırılan hadisenin (batarya sıcaklığının aniden durdurulamaz şekilde artması) yaşandığı değerlendiriliyor.
Bu arada, Avustralya’da 6 ay önce devreye alınan 100 MW/129 MWh kapasiteli depolama tesisi, frekans yardımcı hizmet maliyetlerini yüzde 90 oranında azaltmış.
Qualcomm’a göre, elektrikli araçların kablosuz şarj edilmesine yönelik teknoloji önümüzdeki 2 yıllık süreçte ticari olarak kullanılabilir olacak.
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz da şarj işinin en kolayı olduğu olduğunu söylemiş. Kolay, katılıyorum da sanırım acelemiz yok demeye getirmiş EPDK Başkanı. Zaten, dünyadaki araçların dönüşümü 1 günde gerçekleşmiyor da demiş.
Trump, İran’la imzalanan nükleer anlaşmada ihlal olmadığına yönelik UAEK raporlarına rağmen anlaşmadan çekildiğini açıkladı (video). Putin, anlaşmanın BM’de onaylandığını ve uluslararası topluma ait olduğunu söyledi. Suudi Arabistan anlaşmadan memnuniyetini dile getirdi, Arab News gazetesi manşette “The deal is dead” dedi.. Brent petrol 77$’a yaklaşarak 2014’ten bu yana en yüksek seviye rekorunu yeniledi (Bloomberg).
ABD, İran’ı sıkıştırma konusunda yavaştan da alacak gibi değil. İran petrolünün en büyük alıcıları sırayla (2017 Kasım – 2018 Nisan dönemi) Çin (648 K b/d), Hindistan, Güney Kore, Türkiye (165K b/d), İtalya, Japonya… (sıralı tam liste burada).
ABD, İran’ın finansal kurumlarının uluslararası bankacılık sistemine entegrasyonunu yine engelleyecek. Bu, İran’ın petrol ihracatını düşürecek. Nitekim, ABD Hazine Bakanlığının açıklamasına göre, önümüzdeki 180 günlük süre içerisinde ABD, İran’dan petrol alan ülkelerin bu alımı azaltma yönündeki çabalarını vs, mevcut sözleşmeleri feshetmek dahil alacakları aksiyonları vs inceleyecek (Bloomberg). Dünyanın en büyük petrol ithalatçısı konumundaki Çin ABD’nin yaptırımına bu sefer daha ciddi karşı çıkabilir. Ayrıca, USD’nin finans sistemindeki ağırlığı Putin’i çok rahatsız eden bir husus. Yeniden seçilme sonrası göreve başladığı ilk günkü konuşmada, Putin, “dolar güvenilmez ve pek çok ülke için tehlikeli” demişti ve bunun çeşitlendirileceğini söyledi (Reuters).
Kuzey Kore lideri Kim de Çin’in lideri Xi ile son 2 ayda 2 kez görüştü.
Özetle;
ABD’nin İran’da rejim değişikliği istediği çok açık, Trump sık sık ABD’nin İran halkının yanında olduğunu söylüyor ve İran halkı için “long suffering” diyor (video), yani sanki ilk adımı attı Trump (RT.com)
Sular Asya’da ve Orta Doğu’da kaynamaya başladı iyice. Bakalım ne olacak.
Ülkemize gelince, Cumhurbaşkanı Erdoğan “Kaybeden Amerika olacaktır; çünkü yaptığınız bir anlaşmaya sadık kalmıyorsunuz” dedi; ama tüm bu ahval maalesef USDTRY’nin de aşırı yükselmesine neden oluyor ve ekonomik olarak dünyaya verdiğimiz bir mesaj da olmadığı için pozitif bir ayrışmadan söz dahi edemiyoruz, bilakis dibe doğru gidiyoruz. USDTRY’deki artış umarım, kripto paracıların kullanmayı sevdiği “to the moon” ve “sky is the limit” gibi kullanımları gündemimize getirmez.
ABB Group tarafından yayınlanan ve 25 ülkenin incelendiği Automation Readiness Index’e Türkiye 15. sırada yer alıyor. ABD’nin 9’da kendine yer bulduğu çalışmada Güney Kore 1. ve Almanya 2. sırada.
Google kurucucularından Sergey Brin, AI konusunda Musk’ın düşüncelerine yakın konumda duruyor.
GlobalData’ya göre, 2018-2022 yılları arasında küresel olarak 249 yeni gaz işleme tesisi işletmeye alınacak ve böylelikle bugün 531 bcfd olan kapasite %13.5 artışla 603’e çıkacak. Analiz firmasına göre, şirket bazında kapasite artışında 6.8 bcfd ilave ile İran’ın ulusal petrol şirketi NIOC birinci olacak. İran’a yatırım konusunda TOTAL haricindeki yabancı tüm şirketler bekle-gör politikası izliyordu, şimdi de Trump suyu iyice bulandırdı, GlobalData’nın yaklaşımı çok belirsiz gibi.
Tesla hayranları yüzme biliyor mudur? (AutoPacific şirketinden Dave Sullivan)
Elon Musk, Tesla’nın ilk çeyrek sonuçlarının açıklandığı toplantıda, şirketin nakit ihtiyacına ilişkin sorulara cevap vermedi ve soruları çok düz buldu.
Musk, ayrıca, Tesla’nın ikinci Gigafactory’sinin çin’de olacağını doğruladı ve Model 3’ün batarya paketi imalatının 7 saatten 17 dakikaya kadar azaltıldığını ve buna göre haftada stabil olarak 3000 araç üretilebildiğini söyledi.
Bu arada, bir klasik Musk tutumu daha, Tesla Y geliyormuş, 2020’de.
Batarya şarj-deşarj aralığına ilişkin şuradaki yazıyı ilgililer okuyabilir. Gözüken o ki, 70-80’e kadar şarj edip 20’nin altına da deşarj etmemek efdal. Daha önce Nissan Leaf araçtaki 30 kWh kapasiteli bataryaların hızlı degrede oldukları ortaya çıkmıştı.
Imperial College London’dan Clara Heuberger ve Niall Mac Dowell isimli 2 araştırmacı, 2050 vadeli yenilenebilir enerji modellerini, gerçek hayat koşullarını dikkate almadığı gerekçesiyle eleştirerek, önemli olanın %100 yenilenebilir hedefi yerine karbonsuz bir geleceğin hızlandırılması olması gerektiğini vurgulamışlar. Bu yaklaşımı beğendim, her ne kadar yenilenebilir savunucuları da özünde aynı şeyden hareketle bunu ifade ediyor olsa da, onlarda bir sabırsızlık hali vâki.
Hindistan, kırsal bölgelerdeki köylerin tamamına elektrik ulaştırıldığını duyurdu. Burada, yerleşik halkın %10’u elektriğe erişebilmişse ve hastane, okul gibi kamu binaları da elektriğe sahipse o köy elektriğe sahip kabul edilmiş.
Dünyanın en büyük ikinci lityum üreticisi Şili merkezli SQM’nin yüzde 32 hissesinin Çin’li Tianqi Lithium tarafından 5 milyar USD’ye satın alma girişiminin ilgili Şili düzenleyici kurumu (National Economic Prosecutor’s Office) tarafından engellenme ihtimali üzerine Çin Büyükelçisi, ikili ilişkilere zarar verebilir dedi.
ABD’nin crude oil, refined petroleum products ve fuel ethanol ürünleri toplam ihracatı 20 Nisan haftası 8.3 milyon b/d seviyesine ulaştı. Bu;
Kırkikindi yağışları dönemine girmemiz vesilesiyle Prof. Dr. Hayati Develi’nin “Türkçede Yağmur Adları Üzerine” makalesinin kısa bir özeti olan daha önceki bir yazımı paylaşıyorum. Burada da kırkikindi yağışıyla alakalı MGM’nin bilgilendirme videosu var.
ABD’li petrol arama ve üretim şirketi ConocoPhillips’in International Chamber of Commerce’de PDVSA aleyhine 2007’deki 2 ağır petrol projesinin millileştirilmesi nedeniyle açtığı davada, tahkim PDVSA’yı 20.4 milyar $ tazminat ödemeye mahkum etti. PDVSA bu parayı ödeyecek mi, Conoco nasıl alacak, Citgo üzerinden ilerleyebilir mi? Bunun petrol piyasasına etkisi? Karışık işler.
Kuzey ve Güney Kore ülkelerinin liderleri bu Cuma günü TSİ 04.30’da görüşme kararı aldığı bugün, İran’lı fizikçi ve politikacı Ali Akbar Velayati, P5+1 ülkeleriyle imzalanan anlaşmada herhangi bir değişikliğe yanaşmayacaklarını ve aksi durumda anlaşmadan çekileceklerini söyledi. Bu arada, konuyla alakalı Macron, “Trump’ın İran anlaşmasından çekileceğini düşündüğünü” söyledi. Fransa P5+1 ülkelerinden biri ve bu çıkış ilginç. Bloomberg’de paylaşılan cümle de ilginç: “…get rid of this deal“.
Bilindiği üzere, Trump, Nükleer başlıklı balistik füze denemelerini amaca ulaşıldığı için durduğunu açıklayan K. Kore liderinin açıklamalarını memnuniyetle karşılamıştı.
Reuters’in hazırladığı 2 ülkeyi kıyaslayan buradaki yazı basit ve faydalı bilgiler içeriyor.
Elon’ın geçtiğimiz günlerde 90 milyon USD fon sağladığı Boring şirketinin tünel tasarımı MIT’ten bir tünel uzmanı Prof. Dr. Herbert Einstein tarafından eleştirilmiş. Herbert şunu demiş; tünel, boyut dışında herhangi bir yenilik içermiyor, tek faktör tünele yerleştirilecek pod’lar ve bu nedenle de Boring’in yaptığı şeyin tünel geliştirme değil, araç geliştirme. Bildiğim kadarıyla Boring’in tünel ilerleme hızı haftada 300 ft (91 mt) ve Musk bunun 1 mil’e (1609 mt) çıkarılabileceğine inandığını söylemişti, noldu bilmiyorum. Aslında bu konuda daha önce de yazmış (22.04.2018 tarihli yazı) ve bu projelerdeki (HyperLoop vs) amacın “trenin mermi gibi gitmesini sağlamak” olduğunu ifade etmiştim. Özetle, MIT’teki profesörün eleştirisindeki odak nokta projenin pazarlama yönüne sanırım, tam anlamadım.
Çin için insan gözetleme yazılımı geliştiren (people surveillance software) Çin’li SenseTime firmasının değeri 4.5 milyar USD.
UK Competition and Markets Authority (CMA) kıdemli direktörü Rachel Merelie, nPower-SSE birleşmesinin rekabeti azaltabileceğinin ve enerji faturalarını yükseltebileceğinin değerlendirildiğini ve bu nedenle de detaylı inceleneceğini söyledi.
#TarihteBugün: 26 Nisan 1986’da 1000 MW gücündei Çernobil NGS’de patlama oldu.
ABD’de Walmart ve Target mağazaları şarj istasyonlarının yaygınlaşmasına katkı sağlıyor. WV’nin Electrify America’sının Walmart’ın 100 mağazasına şarj istasyonu kurma konusundaki iş birliği sonrası, Walmart rakibi olan Target da Electrify America, Tesla ve ChargePoint ile 100 mağazada 600’den fazla şarj istasyonu kurulumu konusunda iş birliğine gittiğini duyurdu.
ABB firması da Hannover Messe’de duyurduğu 350 kW hızlı şarj teknolojisinin 8 dk içerisinde 200 km menzil sağladığını iddia ediyor. ABB’nin şarj istasyonu tam güçte 400 V ve 800 V araçları destekliyormuş (halihazırda 800 V araç yok, 2019’da Porsche bekleniyor).
BMW, Mercedes, Ford ve VW ortak girişimi olan Ionity de ilk hızlı şarj istasyonunu kurdu.
ABD’de 200 kW güçte kablosuz elektrikli araç şarj sistemi kuruldu. Momentum Dynamics (www) tarafından kurulan sistem BYD K9S’ye özel.
Centrica, bataryanın arbitraj amaçlı kullanılabilmesi için batarya fiyatlarının yarı yarıya düşmesi gerektiğini değerlendiriyor.
Bunu ifade eden kişi Centrica’nın ticari enerji direktörü Mark Futyan. Geçtiğimiz yıl 750 bin müşteri kaybeden Centrica ülkenin Kuzedoğu’sunda yer alan Gateshead’da 3 MW’lık li-on depolama projesini 2017 Eylül’de devreye aldı ve National Grid’in düzenlediği ihale kapsamında kurulumu devam eden 50 MW’lık da başka bir projeleri var.
Türkiye Enerji Verimliliği Gelişim Raporu’na göre (ENVER);
2005-2015 döneminde Türkiye’nin GSYİH’si bir birim artarken enerji tüketimi 0.8 birimlik artış göstermiştir.
2000-2015 döneminde ODEX endeksi ile ölçülen enerji verimliliğinde toplamda %24.8, yıllık bazda ise %1.8 oranında bir iyileşme sağlanmıştır.
Enerji tüketimleri sektörel olarak ele alındığında, hizmet sektörü ile ulaştırma sektörü yılık bazda sırasıyla %6.2 ve %5.1 oranında artış göstererek enerji tüketimlerinin en hızlı arttığı iki sektör olmuştur. Bu iki sektörü, sanayi sektörü %2.4 ve konut sektörü de %2’lik artış oranı ile takip etmektedir.
Doğal gazın toplam birincil enerji tüketimi içerisindeki payı 2000 yılında %15.7 iken 2016 yılında bu oran %28.1’e yükselmiştir.
Konuyla alakalı olması nedeniyle ve ilgilenenler olabilir düşüncesiyle Türkiye’nin sera gazı emisyonlarıyla alakalı buradaki yazıyı da paylaşıyorum.
Çin, yabancı menşeli otomobil üreticilerine uyguladığı 50:50 kuralını PHEV ve BEV araçlarla sınırlı olmak üzere esnetti. Yeni uygulama bu yıl sonunda devreye girecek ve 50:50 kuralı ortadan kaldırılacak. Aynı kural ticari araç imalatı kapsamında ise 2022’de kaldırılacak.
Bu karar oldukça önemli.
2014 yılında Kenya’dan yüklenen gül ve avakado yüklü soğuk hava tertibatlı konteynırların Hollanda’ya sevkiyatı sürecinde 30 kişi (ve organizasyon) görev almış ve 10 günü kağıt kürek işleri olmak üzere sevkiyat toplamda 34 günde gerçekleşmiş. Maersk ve diğer nakliye firmaları bu duruma blockchain ile çözüm bulmak istiyor, bakalım.
İran’ın elektrik enerjisi elde etmek amacıyla kullandığı gaz miktarı 2017 yılında %12.4 arttı. İngiltere de daha önceki 40 saatlik rekoru kırılara Pazartesi 22.25 ile Perşembe 05.10 saatleri arasında (yani toplamda 55 saat) elektrik üretiminde hiç kömür kullanılmadı.
ABD’li SunPower, SolarWorld’ün ABD yapılanmasının %100’ünü satın aldı. Böylelikle, SunPower, First Solar sonrası ABD’nin en büyük ikinci güneş paneli üreticisi oldu.
Şuradaki habere göre, rüzgar türbinleri, deniz kuşlarına o kadar da zarar vermiyormuş (eskiden boşu boşuna karşı çıkmışlar yani!). Araştırmacılar, 2 yıl boyunca Vattenfall şirketinin Thanet off-shore projesini takip etmişler ve 2 yılda toplam 6 kuş çarpma vakası tespit etmişler.
Kuşlar akıllı hayvanlar, rotalarını ayarlıyorlar, hiç de öyle kuş beyinli falan değiller 🙂
Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) Genel Müdürü Saltuk Düzyol, “30 Haziran’da vanayı açarak ticari gaz akışını başlatmayı planlıyoruz. Projenin toplamda yüzde 93,5’i tamamlandı.” dedi. Projede, 131 bin adet 13 metre uzunluğunda boru kaynatılmış ve 11 milyon m3 hafriyat yapılmış. Boruların yüzde 80’i Türkiye’den kalan yüzde 20’lik kısım ise Çin’den temin edilmiş. Yatırım bedeli 11.7 milyar $ öngörülen projenin maliyeti 7.99’a kadar çekilmiş.
UK’nin nükleer düzenleyici otoritesi Office for Nuclear Regulation (ONR), Hinkley Point C nükleer santralinde EDF Energy’nin yönetimsel hatalarının güvenlik zafiyetlerine neden olabileceğini söyledi. Müfettiş, tedarik zinciri yönetiminde bazı sıkıntılar tespit etmiş. ONR raporu burada.
Ayrıca, Hinkley ile aynı tip olan ve yine EDF tarafından yapılan Flamanville nükleer santralindeki kaynak sorununun da düşünülenden daha kötü ortaya çıktı. EDF, Hindistan’ın 10 adet üçüncü nesil tasarım EPR nükleer santral siparişinden 1 tanesini bile teslim etmiş değil.
Aynı EDF, 2035’e kadar 8 milyar € yatırımla 10 GW enerji depolama kapasitesi geliştirmiş olmayı planlıyor.
Nükleer ile alakalı Güney Kore’den ilginç bir örnek paylaşmak istiyrum bu vesileyle (kaynak): Güney Kore’nin elektrik enerjisi üretiminde nükleerin payı %30, kömür %40, gaz %22 ve yenilenebilir ise %4. 24 adet nükleer reaktörün faal olduğu ülkenin Başkanı Moon, 2030 itibariyle yenilenebilir enerjinin payının %20’ye çıkarılacağını taahhüt etmişti. Ülkenin en eski reaktörü Kori 1 geçtiğimiz Haziran ayında kapatılmıştı. Moon, Kori 1’in kapatılma töreninde yaptığı konuşmada erken inşaat aşamasındaki Shin-Kori 5 ve 6 santrallerinin ise devam etmeyeceğini söylemişti. Ancak, muhalefet ve nükleer bilim insanlarının buna karşı çıkması neticesinde rastgele seçilen 471 vatandaştan oluşan bir komitede yapılan oylama sonucunda %59.5 ile santral inşaatının devamı yönünde karar çıktı.
Total’in Shetland’daki gaz platformu Alwyn’da kullanılmak üzere Avusturya firması Taurob tarafından geliştirilen robot (görsel) bu yıl içerisinde platforma yerleştirilecek. Platformda 120 kişi çalışıyor ve robot, gaz kaçaklarını tespit etmekte kullanılacak.
UK’deki shale gas geliştirme çalışmalarında yeni bir aşamaya gelinmiş gözüküyor. Hidrolik çatlatma (fracking) firması Cuadrilla, Lancashire’daki sahada yatay sondajın tamamlandığını duyurdu.
Devletler mi EIA’ya güvenerek politika geliştiriyor, yoksa IEA devlet politikalarına göre mi projeksiyon ortaya koyuyor bir türlü netliğe kavuşmadı anlaşılan. Zira, IEA, Oil Change International adlı bir STK tarafından eleştiriye maruz kalmış ve fosil yakıt endüstrisine bağlı olmakla suçlanıyor.
Herhangi bir yeşilci STK benim nezdimde direk negatif algıya sahip. Bu da onlardan birisi.
Japon SoftBank geçtiğimiz Cuma günü Kanadalı Nemaska Lithium’un %9.9’luk hissesini satın aldığını duyurdu. Vestel’in 25 GWh/yıl kapasiteli batarya projesi Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında desteklenecek. Vestel’in yatırım tutarı 28 milyar lira olarak açıklandı.
Oyak Renault’un da 493 milyon liralık hibrit motor üretimi teşvik kapsamında desteklenecek.
Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar’ın destekleri arasında faiz veya hibe desteği ile sermaye desteği gibi bugüne kadar sunulmayan kalemler var.
Ben açıkçası projelere sağlanması planlanan sermaye desteğini merak ettim.
Elektrikli araba dönüşümüyle alakalı iki kelam etmek istedim bu vesileyle; ben, bu dönüşümün sektörel bazlı olacağına inanan biriyim. Mesela, servis sektörü, ticari kiralama vs gibi. Uzun vadeli filo kiralama sektörünü özellikle önemli görüyorum; ama üreticilerin üretim kapasitesi de kısıtlı, örneğin Chevy Bolt EV’nin üretim kapasitesi 25-30 bin/yıl kadar. Tesla da üretim adetlerini artırmayı başarmış gibi (bkz), ilk çeyrekte 11730 adet Model S üretilmiş.
Uber, elektrikli bisiklet kiralama işi yapan Jump Bikes’ı 100-200 milyon USD gibi bir bedelle satın aldı. 30 dakikalık kullanım 2$ (+ bazı ilave masraflar varmış).
BNEF New Energy Pioneers 2018 listesinde bildiğim 3 firma var; i) Advanced Microgrid Solutions, ii) Bidgely, iii) LO3 Energy. Bidgely’den özellikle bahsetmek istiyorum; bu firma, energy disaggregation konusunda çalışıyor. 2015 yılındaki araştırmalarına göre %98 doğruluk sağlayabiliyordu. Zamanında kendi çalıştığım enerji şirketine bu gibi cihaz geliştirilmesini önermiş, İTÜ’den firmalarla görüşmüştüm; ama sonuç alamamıştım. Geçtiğimiz günlerde de, geliştirilmesi için görüştüğüm ve “yapamayız” diyen firma (Nuvia) benzer bir cihazı TR piyasasına sunmuştu. Mail atarak tebrik etmiştim ilgili arkadaşları!
Bölgesel gerginlikler Brent petrolün varil fiyatını 70 dolara dayadı. Trump’ın Suriye ile alakalı vereceği karar da merakla bekleniyor.
ABD’nin Rus alüminyum şirketi Rusal’a getirdiği yaptırım sonrası Glencore yüzde 8.75’lik hisse değişimi planını iptal etti. Rusal’ın hisseleri yaptırım kararı sonrası yüzde 40 düşmüştü (2016 Ekim’den bu yana en düşük seviyeye geriledi hisse değeri). Rus parası Ruble de geriliyor.
Citic Resources Holdings, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nde daha fazla rol alabilmek adına Çin’in Kuzeydoğu’sundaki performansı kötü bazı petrol varlıklarını ve maden sahalarını Kazakistan’a satmak ve karşılığında da Kazakistan’daki bazı enerji varlıklarında kendisine hisse devri yapılması üzerine görüşmeler yürütüyor.
Google, tükettiği elektrik enerjisinden daha çok yenilenebilir enerji satın alma hedefini yakaladı. Google’ın kontrata bağlı yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam gücü 3 GW. En yakın rakibi Amazon ise 1.2 GW civarında.
British Gas, artan toptan satış fiyatları ve yeşil tarife maliyetlerinin etkisiyle enerji fiyatlarını yüzde 5.5 yükseltti.
Ofgem, Iresa firmasına, 40 dk telefonda bekleme süresi gibi şikayetlere ilişkin hususları çözene kadar yeni müşteri yasağı getirdi. ETKB’nin EDAŞ’lara getirdiği çağrı merkezi standartlarını düşününce ülke olarak bazı konularda hakikaten iyi noktalarda olduğumuzu değerlendirebiliriz.
ABD Başkanı’nın Çin’e açtığı teknoloji odaklı savaşa güneş paneli üretimi açısından bakmak istiyorum ve doğrusu ABD’yi bu konuda ülke çıkarları çerçevesinde haksız bulduğumu söyleyemeyeceğim. Şöyle ki; güneş hücresi ve panel üretiminde 2007 yılına kadar Avrupa, Japonya ve ABD ağırlığı vardı, AR-GE çalışmaları da bu ülkelerce finanse edildi. 2007 yılında, teknoloji yoğun olmayan panel üretiminde Çin’in pazar payı %27 iken, silikon üretiminde %2.5 ve ingot-wafer üretiminde %5’ten küçüktü; ama 2015’e gelindiğinde ezici bir çoğunlukla tüm değer zincirinde en fazla paya sahip ülke olmuştur. Çin’li üreticiler, her zaman olduğu gibi, başlangıçta modül ve cell üretim hatlarını satın alarak bu işe başlamışlardır, zira silikon ve wafer ile ingot üretimi sermaye ve daha teknoloji yoğun. Çin’in iş gücü mobilizasyonunu da yurt dışında eğitim görmüş Çin’liler sağlamıştır. Trina Solar’ın yöneti ekibinin yarısı Çin dışında eğitim görmüştür mesela.
Bir süre sona, rekabet edebilirlik önemli hale gelmiştir ve sahip olunan patent vs önemini yitirmiştir. Zira, artık Çin’liler de bu işi biliyordur ve avantajlıdırlar. Bu çerçevede Avrupalı üreticilerden Almanya menşeli Solar World yüzlerce patentine rağmen anti-dumping uygulamasıyla ayakta durmaya çalışmıştır.
Günümüzde Çin, örneğin otomotiv firmalarına Çin’li üreticilerle yüzde 50 ortaklık şartı koşmaktadır. Bu gibi şeyler de haliyle teknolojinin Çin’e (Çin’lilere) transferine imkan tanımaktadır ve bir süre sonra Çin her şeyi yapabilir hale gelmektedir ki Trump’ın da derdi bu; ama bu savaşı çoktan kaybetmiş olabilirler kendi deyimiyle. İzliyoruz, göreceğiz.
Rus Rosatom, Russia-China Investment Fund for Regional Development (RCIF) ile Rusya’nın Zabaikalsky bölgesinde ortak uranyum madenciliği yapacak. Finansman büyük oranda China National Nuclear Corporation tarafından sağlanacak.
Enel CEO’su Francesco Starace’a göre, RWE ve E.ON yaptığı iş kollarını ayırma girişimi çok riskli (bkz) ve Enel bu 2 Alman şirketinin yolundan gitmeyecek. Hatta, Enel RWE ve E.ON yapılandırması sonrası 5 milyar €’ya kadar satın alma gerçekleştirebilir.
Geçtiğimiz günlerde Şangay Borsasında işlem görmeye başlayan Yuan bazlı ilk petrol tahvilleri sonrası, Reuters’a göre Çin petrol ödemelerini bu sene Yuan ile ödemek için adım atıyor.
Avrupa Birliğinde gaz tüketimi 2017’de 2016’ya göre yüzde 6 artışla 491 bcm olarak gerçekleşti ve 2010’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. AB ülkelerindeki üretimin azalmasıyla birlikte ithalattaki artış yüzde 11 oldu.
Öte yandan, emisyon salınımının yaklaşık %45’i Emissions Trading System (ETS) altında regüle edilen AB’de uçaklar hariç tutulmuş verilere bakıldığında ETS altındaki salınımlar 2017’de bir önceki yıla göre yüzde 0.3 arttı. Isınma kaynaklı salınım yüzde 1 düşerken, %2.5’lik ekonomik büyümenin sonucu olarak endüstriyel salınım yüzde 1.8 artış gösterdi.
Tesla gerçekten yenilikçi bir şirket, açık kaynak kodlu MapBox ve Valhalla modüllerinden yararlanarak kendi navigasyon sistemini geliştiriyor; ama bu yenilikçilik üretim aksamalarını gidermiyor ve şirketin hisseleri, büyük oranda son 1 haftada olmak üzere geçtiğimiz ay içerisinde %24’e yakın düştü. Tesla, adeta genlerine işleyen “tesliamat problemleri” nedeniyle bu durumla karşılaşıyor denilebilir (Model 3 üretimi günlük 200 adet seviyesinde ve 350’ye çıkartılmaya çalışılıyor). Bu nedenle de COO arıyorlar Tesla’ya 🙂
İflas ile alakalı haberler de Musk’a güzel bir 1 Nisan şakası fırsatı vermiş diyebiliriz.
BNEF’nin Global LNG Outlook 2018 yayınına göre 2018 yılında LNG ticareti 305 MMtpa’yı geçecek. Çin, bu sene 44 MMt LNG tüketecek ve bunun 22 MMt’si ABD’den (bkz). LNG, bilindiği üzere ABD ile Çin arasındaki 375 milyar USD’lik ticaret açığını azaltmanın en önemli yollarından birisi olarak değerlendiriliyor ve Çin, LNG’nin tamamını ABD’den ithal etse bile bunun karşılığı 6.7 milyar $ civarında (assuming an LNG price of $3 + 115% of Henry Hub).
Çin’li Sinopec de önümüzdeki 6 yıl içerisinde LNG alım kapasitesini 2 katına çıkarmayı planlıyor.
UK’de ve Portekiz’de Nissan Leaf’in fiyatları arttı. Ucuzlaması gerekmiyor muydu bunların, yoksa siparişlere yetişememe endişesinden ötürü bilinçli olarak mı fiyatlarda artışa gidildi acaba?
Bu arada, 5 elektrikli araç Norveç’te kış şartlarında teste tabi tutuluyor ve en iyi performansı Hyundai Ioniq gösteriyor; ama bu, sadece Hyundai’nin 70 kW DC şarj desteğini sunması da önemli bir etmen.
Toyota Japonya’da hidrojen yakıt hücreli otobüsleri satışa sundu. Araçta kullanılan teknoloji Mirai araçlardakine oldukça benzer ve 600 lt hidrojen yakıt tankına sahip 114 kW güçte 2 adet yakıt hücresi çubuğuyla (stack) donatılan araç 9 kW max güç elektriksel güç sağlayabiliyor ve sistemin elektrik beslemesi 235 kWh.
Çin ve Rusya, birbirlerine ait navigasyon sistemleri olan GLONASS ile BeiDou sistemlerinin birleştirilmesini planlıyor. Rusya tarafından işletilen ve 27 uydusunun tamamı aktif olan Glonass sistemi GPS’den sonra dünyanın en büyük navigasyon sistemi. Avrupa Birliği’nin Galileo’su 2016’da devreye alındı ve 2020’de tam kapasite çalışacak.
Benim için haftanın haberi 283 Nissan Leaf bataryalarının SoH ölçüm sonucu. Araştırdığım ama sağlıklı bir bilgi alamadığım konuyu netleştirmiş oldum; bataryaları 80-20 şarj/deşarj aralığında kullanmak lazımmış. Haber şu şekilde (bkz), 2011-2017 yılları arasında üretilen 283 adet Nissan Leaf’in bataryalarının State of Health (SoH) durumu 1382 kez ölçülmüş. Ölçüm OBD aygıyı ve Leaf Spy uygulamasıyla yapılmış. 14 sayfalık rapordan (bkz) haberin dikkat çektiği kısım şu: 30 kWh kapasiteli bataryalar şarj/deşarj döngüsünden daha çok etkilenirken, 24 kWh kapasiteli olanlar zamandan daha çok etkileniyor. Geçtiğimiz yıl, çatı tipi güneş enerjisi sistemiyle bataryayı entegre etsek, kullanılacak bataryayı yüzde kaç doldurup, yüzde kaça kadar deşarj etmemiz lazım sorusunun cevabını bir türlü alamamıştım (ama ben de hesaplamalarımı 80-20 üzerinden yapmıştım). Zira, batarya kimyasal bir şey ve hakikaten zor; ama haberde, 30 kWh kapasiteli bataryaların şarj/deşarj döngüsünden daha fazla etkilenmesiyle alakalı şu ifadeler kullanılmış: Nissan 2014 sonrası modellerinde %80’e kadar şarj limitini kaldırdı ve kullanıcılar araçları %100’e kadar şarj edebilir hale geldi, böyle olunca da bataryalar daha hızlı degrede olmaya başladı ve batarya en sağlıklı şekilde %80-20 aralığında kullanılıyor. Ayrıca, %100’e kadar şarj, 30 kWh kapasitelide daha fazla hücre olduğundan ısınma nedeniyle de bataryayı kötü etkileyen bir şey.
Güncelleme: Şuradaki içerik ilgilisince kesinlikle okunmalı ve Cüneyt Bey’in LinkedIn paylaşımı altındaki yorumlar okumaya değer.
IEA’ya göre (bkz), enerji sektörü kaynaklı CO2 emisyonu 2017’de %1.4 artarak 32.5 gigaton ile tarihi zirve yaptı. Bu artışın 3’te 2’si Asya ülkeleri kaynaklı. ABD’nin salınımı düşerken, AB geneli olarak bakıldığında emisyonların arttığı görülmektedir.
Global enerji talebi ise 2017’de %2.1 artış göstermiş.
Günlük 7 milyon varil petrol ticareti gerçekleştiren dünyanın en büyük traderı Vitol şirketinin Başkanı (eski CEO’su), OPEC’in arz kısıntısını 2019’da da sürdürmesi gerektiğini söyledi. OPEC de, arz kesintilerinin etkilerinin ölçüm yönteminin değiştirilmesi konusunda Pazartesi günü Viyana’da toplantı yaptı.
Başbakan Binali Yıldırım, gaz dağıtım şebekesinin 62 milyon vatandaşa hizmet verir hale geldiğini söyledi. Bu, nüfusun yüzde 77’sine karşılık geliyor. Birleşik Krallık’ta da hanelerin yüzde 80’i doğal gazla ısınıyor.
Bu arada, OECD ülkelerinde gazın elektrik üretim amaçlı kullanım oranı Çin’e kıyasla yüksek (bkz).
Tesla’nın Güney Avustralya’da tesis ettiği 100 MW/129MWh batarya sistemi o kadar hızlı imiş ki şebekeye verdiği enerjinin %30-40’ı bedavaya gidiyormuş. Yani, Australian Energy Market Operator tarafından belirlenen standartlar nedeniyle Tesla şebeke operatörüne 200 mili sn ile 6 saniye arasındaki enerji nedeniyle fatura kesemiyor.
İsrail’in 2007 yılında Suriye’deki The Cube kod isimli, Deir al-Zour’a yakın konumdaki 40’a 40 mt en ve boya sahip 20 mt yüksekliğindeki nükleer tesise düzenlediği bombalı saldırıyla alakalı detaylar açıklanmış. Uçaklar, bombaları bıraktıktan sonra Türkiye sınırından da geçerek İsrail’e geri dönmüş (video burada).
Haberi ilk gördüğümde bombalı saldırı olduğu aklıma gelmemişti doğrusu.
Elimize gelen hayvansal atık kaynaklı bir biyokütle tesisi projesi nedeniyle, 2017 ve 2018 yılları nihai YEKDEM listesi verilerinden hareketle işletmedeki (kısmi işletmedekiler hariç) hayvansal ve/veya bitkisel atık kullanan tesislerin üretimlerine baktım. 10 projeden 9’unun kapasite faktörü tıpatıp aynı %79.9, bize önerilen tesis de aynı şekildeydi 🙂
Söz konusu 10 projeden 2 tanesi 2015 yılı içerisinde işletmeye alındığı için, 2015 yılı toplam üretimlerini, orantı yaparak elde ettim, kalan 8’i 2015’in 12 ayında üretim yapmış. Sonuç olarak şunu gördüm, 10 projenin ortalamasına göre, bu projeler 2015 yılında, lisansa derç edilen üretimin sadece %41’ini fiili olarak üretmiş. bu oran 2016’da %51.7 olmuş.
Bu sonuca göre, hayvansal atık kaynaklı biyokütle tesisleri HES’lerden çok daha kötü durumda ve belli ki atık temininde belli bir standardı yakalayamıyorlar. Hele ki projelerin yatırım maliyetleri kontrol edilememişse, yatırımcıların çok pişman olduklarını varsayabiliriz; ama kağıt üzerinde ise her şey çok iyi olmalı ki, neredeyse standart şekilde %80 kapasite faktörü öngörülüyor.
Grafiğin açıklaması: – Proje adedi: 10 – Projelerin ortalama kapasitesi: 3.05 MWe – Projelerin lisansa derç edilen üretimlerine esas kapasite faktörü ortalaması: %81 – 2015 yılı fiili üretimlerin ortalaması, lisansa derç edilen üretimlerin ortalamasının yüzde %41’ine karşılık geliyor (örneğin, 6.4 MW’lık bir projede öngörülen üretim 44.8 GWh iken, söz konusu proje 2015’te 14.68 GWh üretim yapmış). – 2016 yılı fiili üretimlerin ortalaması ise, lisansa derç edilen üretimlerin ortalamasının yüzde %52’sine karşılık geliyor (örneğin, 6.4 MW’lık bir projede öngörülen üretim 44.8 GWh iken, söz konusu proje 2016’da 22.3 GWh üretim yapmış).
Uber, Arizona’da bisikletli bir kadına çarpmış ve maalesef kaza ölümle sonuçlanmıştı. Tempe Polisi, yürütülen soruşturma kapsamındaki ilk açıklamasında, “gözüken o ki, kazada Uber’in hatası yok” minvalinde bir açıklama yapmış. Sylvia Moir, bisikletli kadının aniden yola daldığını söylemiş. Araç kameralarla çevrili malum, görüntüler yayınlansa da kararı biz versek. Yalnız, araç otonom modda olsa da şoförsüz değilmiş. Şoför de işe yaramadığına göre, bence direk Level 5 otonom araçlara odaklanalım, şoför varlığını şart koşmaya falan gerek yok.
Güncelleme: Video yayınlanmış dün, ben görmemişim (YouTube)
Uber’in otonom aracının kazasında yukarıdaki açıklamalardan bambaşka bir video ile karşı karşıya kaldığımızı düşünüyorum. Her türlü donanıma sahip, gece görüş özellikli bir XC90, normalde reklamlara bakarsak otonom özellikli olmayan haliyle bile yaya görünce fren yapması gerekirken, kadına bodoslama dalıyor. Gece görüş sistemi de pasif halde mi nedir çok ilginç, kadın 2 şeritli yolun 3/4’lük kısmını tamamladığı halde sistem kadını farketmiyor. Hiç fren yapmadan üstelik. Çok yazık. Şoför koltuğuna oturtulan kişi de o kadar kilolu ki maalesef, reflekslerinin güçlü olmasını beklemek de saçma olurdu. İlginç.
—
#WorldWaterDay: 1993 yılında BM Genel Kurulu’nca bugün Dünya Su Günü olarak ilan edildi.
Enerji Sektöründeki Gelişmeler 