#GününSözü: All models are wrong, some are useful -George Box
(Cüneyt Kazokoğlu, Sohbet Karbuz, Serkan Şahin ve Barış Sanlı ile enerji sektöründe öngörü ve stratejilerin tartışıldığı şuradaki podcast’te Cüneyt Bey’in alıntıladığı bir ifade)
Ben de burada çok sayıda istatistik bilgisi veriyorum; Thomson Reuters, IEA veya böylesi başka bir kurum da olmadığım için de oturup kendi analiz verimi geliştiremiyorum elbette; ama veri takibinin bir insight (öngörü) kazandırdığı kanaatindeyim; ama, sayıların arkasındaki dinamikleri anlamak ise pazarı okumakla alakalı ve bu, insanın can simidi. Yoksa sayıların arasında kaybolunur ve çıkarım yapılarak yol haritası çizilmesi zorlaşır. Kendi adıma, Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği mezunu olsam da, mezuniyetimden bu tarihe petrol-gaz sektörüne yönelik çalışmadığım ve özel olarak da ilgilenmediğim için bu alandaki verileri okumakta zorlanırım; fakat yenilenebilir enerji ve elektrikle alakalı verileri yorumlamakta ve öngörü geliştirmek konusunda başarılı olduğumu düşünürüm.
Neyse, Postcast’in dinlenmesini tavsiye ediyorum (30 dk).
Hyundai, kullanıcıları elektrikli araçla tanıştırmak için Hollanda’da 100 tane Ioniq araçla kiralama işine girdi. Kiralamanın saati 12 €, günlüğü 60 € ve dakikası ise 0.25 €.
Bu gibi girişimler, ikinci el elektrikli araç piyasası için ne anlama geliyor acaba?
Hollanda yasama organı meclisi (lower house), 2016’da, 2025 itibariyle benzin-dizel araç satışlarını yasaklama kararı almıştı (anılan karar ve diğer ülke, araç üreticileri kararlarına ilişkin derleme için bkz). Hükümet, dün, 2030 itibariyle satılacak tüm yeni araçların emisyon-free olması yönünde kararı almış oldu. Bu noktadan hareketle 2 bilgi:
- Tesla’nın Hollanda’da 8000 adet aracı var ve Tesla’nın Avrupa yönetim merkezi Hollanda’da.
- TÜİK bugün Ağustos sonu itibariyle taşıt istatistiklerini yayınladı. Buna göre, Ocak-Ağustos döneminde trafiğe kaydı yapılan 494 bin 795 adet otomobilin %40,4’ü 1501-1600, … %3,9’u 1601-2000, %1,1’i 2001 ve üstü motor silindir hacmine sahiptir. Silindir hacmi ÖTV oranını etkileyen 2 parametreden birisi ve MTV’ye de esas. Bu bağlamda, elektrikli araçlarda %3’lük vergi dilimine tekabül eden 80 kW altı güce sahip araçların tercih edilme oranını yüksek olacak varsayabiliriz. Zira, vergi oranı 80 kW altında 3000 TL’lerdeyken, 80 aşıldığında 7-8 bin liralar söz konusu oluyor.
Renault, Renault Energy Services adı altında, start-up mantığında hareket edeceği belirtilen bir şirket kurdu. Şirketin faaliyet başlıkları şunlar
- Akıllı şarj sistemleri
- V2G sistemleri
- İkinci el bataryaların kullanılması. Ağustos ayında, ikinci el bataryaların kullanıldığı bir şarj istasyonu devreye almıştı Renault.
Ciddi park sıkıntılarının olduğu bir şehir dinamiğinde, daha şarj istasyonları bile yayın değilken V2G (vehicle to grid) sistemin bu kadar gündem olması benim algımı aşıyor biraz, anlamıyorum. Şarj istasyonları da zaten yeterince pahalıyken, bir de böyle maliyet yükseltici şeyler de hepten tuhafıma gidiyor. Bu konuyla alakalı inş 2018 başı gibi bir yazı hazırlattıracağım Almanya’da PhD yapan bir arkadaşa (sözünü aldım).
Morgan Stanley bir rapor hazırlamış (bkz). Diyor ki; 2040 yılına gelindiğinde, 526 milyon elektrikli araç sayısına ve bu araçlarla yıllık 1.2 milyar km menzil yapabilmek için 2.7 trilyon $ yatırım yapmak gerekiyor. Anılan tutarın 1.7 trilyon dolarının şu varsayımlar altında harcanacağı varsayılmış: Tesla’nın toplam 32 milyon aracı yollarda olacak ve yıllık 2.4 milyon adet üretim kapasitesine erişmiş olacak; 473 milyon ev tipi şarj istasyonu, 7 milyon super-chargers, 18 milyon destination chargers, 172 bin servis istasyonu, 95 bin mağaza ve galeri, 99 üretim fabrikası ve 99 adet gigafactory kurulmuş olacak.
Dolaylı olarak ise, $797 milyar elektrik dağıtım şebekesine, $186 milyar madenciliğe yatırım yapılacak.
Hindistan özelinde değinilen hususlar şu şekilde: Hükümet destekli Energy Efficiency Services Ltd. (EESL) 10 bin adetlik EV ve 3000 AC, 1000 DC şarj istasyonu altyapı ihalesi global olarak küçük; ancak ülke için büyük bir adım. Hindistan’ın 2017’de 5 milyon elektrikli araca ulaşması için 996 bin ev tipi şark istasyonu, 21 bin adet de supercharger ve 45 bin de destination charger kurması gerekiyor. Yani, toplamda kabaca 5 milyon araç için 1 milyon şarj istasyonu. 2020 yılında 40 milyon araç için 7 milyon ev tipi, 136 bin supercarger ve 289 bin destination charger
Önce Avustralya’da (nispeden farklı şekilde olsa da), şimdi de Porto Riko; Musk, şebeke doğal afetlerin kullanılamaz hale getirdiği şebekeler nedeniyle elektriksiz kalan bölgelere hızır gibi yetişme derdinde. Porto Riko valisiyle görüşecek; solar ve depolama.
Depolama demişken, E.ON, bu hafta içerisinde UK’de 10 MW’lık bir depolama sistemini devreye alacak. British Gas’ın ana şirketi Centrica 49 MW kapasiteli tesisin kurulumuna devan ediyor. EDF Energy de aynı kapasitede tesis için çalışıyor. Frekans kontrolü için National Grid’in düzenlediği ihaleler kapsamında kurulan tesisler için E.ON 3.89 milyon £ fonlandı. National Grid, bataryaların yıllık 200 milyon £ fayda sağlamasını bekliyor.
Volvo XC60 engel ve insan tanıyıp otomatik frenleme mekanizmasına sahip. Haziran ayında yayınlanan reklam burada.
GM’den Scott Miller, Tesla’nın, SAE’nin Level 5 kriterlerini karşılayan otonom seviyesine erişmesinin otopilot donanımıyla fiziksel olarak mümkün olmadığını söyledi ve GM, otonom araçlar için çip ölçeğinde Lidar teknoloji geliştiren Strobe girişimini satın aldığını duyurdu. Strobe çalışanı 11 kişi GM’nin Cruise Automation birimine dahil olacak. Elon Musk ise, LIDAR yerine kendi radarlarına güvendiğini söylemişti zamanında.
NVIDIA, level 5 otonom sürüşe olanak tanıdığına inandığı süper bilgisayarı duyurdu. Saniyede 320 trilyon işlem yapabilen bu platform 2018’in ikinci yarısı itibariyle seri üretime girecek.
LIDAR: Light Detection and Ranging/Laser Imaging Detection and Ranging
Japonya’nın, ene-farm kapsamında, 2020 itibariyle 1.4 milyon fuel-cell kurulumuna ulaşması zor gözüküyor. Halen 220 bin adet kuruluma ulaşılmış.
Enerji Sektöründeki Gelişmeler 