#GününSözü: Constantly observe, note, and consider. – Leonardo Da Vinci (kendisinin to-do-list’iyle alakalı bir yazı burada)
Tespit ve kısa bir görüş: Dün sona eren MMG ARGE Zirvesinde de elektromobilite ve batarya gündemdeydi; ancak maalesef, kamu kurumlarının taşıt envanteri yok, şöyle ki; kamu kurumlarındaki araç adedi, bunların segmentleri, kiralandıkları/satınalındıkları yıl, 1 yılda kaç km yaptıkları, kurumların otopark imkânı, özel şoför ataması yapılan araç adedi, kiralık araçların aylık kira bedeli ve kiralama vadeleri vs gibi hayati bilgilere ilişkin bir envanter yok ve buna ilişkin maalesef bir çalışma da yok. Oysa, geliştirilecek browser esaslı bir modül üzerinden bu bilgiler elde edilebilir, 1 yıla kalmaz ciddi veri toplanır.
Bu bize ne sağlar, elektrikliye dönüştürülebilecek araç adedine ve olası bir batarya fabrikasına yönelik kapasite tespitine altlık teşkil eder (yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten tesislere entegre edilebilecek depolama sistemlerinden bağımsız).
Elektrikli araçların karbon ayak izi ile içten yanmalı motorların karşılaştırılması (bkz) özet:
- Araç imalatı emisyon salınımına neden olmaktadır ve elektrikli araçların imalatı benzin/dizel yakıtlı araçların imalatına kıyasla %15 daha kötü bir performans sergilemektedir. Yani, li-on batarya imalatı ve malzemeleri nedeniyle daha fazla emisyon salınımı yapmaktadır. Daha detaylı ifade etmek gerekirse; 2015 yılı ABD elektrik şebekesinin verilerinden hareketle hesaplama yapıldığında 135 km/şarj menzile sahip bir elektrikli aracın imalatında, benzer özelliklerde içten yanmalı motora sahip araç imalatına göre 1 ton fazla emisyon salınımı söz konusu.
- Aracın imalatındaki yüksek emisyon salınımına rağmen, kullanıldığı süre boyunca elektrikli ve benzin/dizel yakıtlı araç kıyaslandığında, elektrikli araçların %51 daha az emisyon salınımından sorumlu olduğu tespit edilmiş (hesaplamada kullanılan toplam km iki tip araç için de 217 bin). Buna göre, elektrikli aracın imalatı ve kullanımı süresi boyunca toplam emisyonu 217 bin km’ye bölündüğünde 124 gr/km CO2 emisyonu söz konusuyken, bu değer içten yanmalı motora sahip araç için 260 gr/km seviyesindedir.
- Buna göre, 135 km/şarj menzile sahip bir elektrikli aracın üretiminden kaynaklı fazla CO2 salınımı, sadece 7800 km sonra ofset ediliyor (1 yıldan az bir süre). Benzer hesaplama 420 km/şarj menzile sahip araç için yapıldığında 30 bin km elde edilmektedir (1.5-2 yıl).
- Elektriğin üretiminde yenilenebilir kaynakların payındaki artışa paralel olarak elektrikli araçlar dolaylı olarak daha çevreci hale geliyor. Diğer iyileştirmeler ve verimlilik artışları da düşünüldüğünde ortalama bir elektrikli aracın üretimden itibaren daha çevreci olabileceği ifade edilebilir.
Türkiye otomobil piyasası ilk 8 ay satış istatistikleri şu şekilde:
Otomobil: 2017’nin ilk 8 sayında Türkiye’de satılan 423198 otomobilin 129161’i yerli üretim, 294037’si ithal. 2016’nın ilk 8 ayında satılan 438025 aracın ise 107723’ü yerli üretim, 330302’si ithal idi. Yani, 2016 ilk 8 ayda ithalat oranı %75 iken, 2017’de bu %69 olarak gerçeklemiş.
Hafif Ticari Araç: 2017’nin ilk 8 sayında Türkiye’de satılan 132793 aracın 67364’ü yerli üretim, 65429’u ithal. 2016’nın ilk 8 ayında satılan 130881 aracın ise 68792’si yerli üretim, 62089’u ithal idi. Yani, 2016 ilk 8 ayda ithalat oranı %47 iken, 2017’de bu %49 olarak gerçeklemiş.
Bu veriler şu açıdan önemli, Türkiye’de üretilecek elektrik bir otomobil gerek araç ithalatı, gerekse de petrol ve türevleri yakıt ithalatının azaltılması noktasında fayda sağlayacaktır. Hatta, TR’de araç fabrikalarının %75 oranında kapasitesini ihraç ettiğini ve yukarıdaki verileri dikkate alınca, TR’de elektrik araç üretilmese bile, sadece elektrikli araç ithal etsek dâhi, yakıt tasarrufu dolayısıyla cari açığın azaltılmasına katkı sağlar. Üretilen elektriğin yerlilik oranındaki artışa paralel olarak elektrikli araçların katkısı da artar.
Bakış açısıyla alakalı olarak da, uzun yıllar hidrojen yakıtlı araçlara yatırım yapan Toyota CEO’sunun elektrikli araçlarla alakalı perspektifini paylaşmak istiyorum (tamamı için bkz): “… satış hasılatı artışı çok yavaş; fakat paradigma değişiminin başladığı bir ortamda, hemen kâr sağlamayan alanlara yatırım yapmak zorundayız. Bu, karşılaştığımız zorlu bir mücadele/meydan okuma“.
Elektrikli araç ve batarya konusunda ülkemizde halen bir aksiyon olmamasının cevabı sanırım bu yaklaşımın önemli piyasa oyuncularında olmamasından.
Ek bilgi: Bilindiği üzere, LG Polonya’da geçen yıl 380 milyon $ yatırımla yıllık 280 bin paket (100 bin araca batarya sağlayabilecek) kapasitede bir li-ion batarya fabrikası yatırımına başlamıştı. Bugün burada çıkan habere göre, LG 2020’ye kadar ilave 387 milyon $ daha yatıracak ve kapasiteyi artıracak. Bunu paylaşma sebebim, halen batarya konusunda adım atmadığımız gibi, kimseyi de ülkemize çekemiyor olmamız.
Otomobil demişken;
- #tarihtebugün etiketiyle bir bilgi: Nissan Avrupa’daki ilk fabrikasını 08.09.1986 yılında İngiltere’de açtı. Nissan Leaf’in 2018 model versiyonu Japonya’da Ekim’de, ABD ve İngiltere’de Kasım itibariyle üretime başlayacak.
- VW CEO’su WSJ’ye verdiği demeçte, şirket için kritik olmadığı değerlendirilen ve şirket cirosunun %20’sini oluşturan işlerin satışı için bir ekibin çalıştığını söyledi. Şirketin geçen yılki cirosu 217 milyar €’dan fazla. CEO, ayrıca, FCA ile birleşme haberlerinin spekülasyondan öte olmadığını ifade etmiş.
- Avrupa ulusal tüketici organları, VW’e dizel skandalı kapsamındaki araçların bu yıl sonuna kadar düzeltilmesi konusunda baskı yapıyor.
- 2012 model Chevy Bolt ile bataryada dikkate değer degredasyon olmadan 400 bin mil (643 bin km).
- Honda, hidrojen yakıt hücreli aracı Clarity Fuel Cell için ITM Power ile vardığı anlaşma kapsamında 1 kg H2 için 10£ ödeyecek. Araç yaklaşık 5.46 kg H2 kapasiteli.
- EU ve ETFA ülkelerindeki elektrikli araç satışları istatistiklerine göre (excel – haber), 2016’nın ilk yarısında 44151 olan satış adedi, 2017’nin aynı döneminde 62637 ile %41.9 artış göstermiş. 2017 ilk 6 ayda, adet bazında en çok satışlar sıralaması şu şekilde: Fransa 13555, Almanya 10189, UK 7694, Hollanda 4240, Avusturya 2679, İsveç 2200, Belçika 1483…
Elektrik üretiminin yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesi kadar, bu kaynakların utilize edilmesini sağlayan ekipmanların yerlilik oranı yüksek şekilde tedarik edilmesi de önemli. Bugün FT’de çıkan buradaki yazıda, RenewableUK tarafından yapılan bir araştırmaya göre, İngiltere’deki deniz aşırı (offshore) rüzgar projelerinden İngiliz şirketlerinin faydası %48 civarında ve bu da planlama, kurulum ve işletme işlerinden oluşuyor. Bu oran 2015’te %43 imiş ve %50 hedefi 2020’de ancak yakalanabilecekmiş. Önümüzdeki 3 yılda 10 adet toplam 11.5 milyar £ değere sahip rüzgar çifliği kurulacak; ancak BOS’un büyük oranı UK dışında imal ediliyor. Siemens 310 milyon £ yatırımla geçen yıl UK Hull’da fabrika kanat (blade) fabrikası kurmuş.
Ülkemize gelince, hidroelektrik santrallerin iki ana ekipmanı olan türbin ve generatör konusunda bunu başaramadık. Rüzgarda benzer durum yaşanıyor gibi; ama YEKA sayesinde durum tersine dönecek, güneşte görece daha iyi konumda olacağız gibi. Özetle, yerlileştirme tüm ülkelerin ana gündemi.
Dünyanın en yenilikçi 100 firma 2017 sıralaması burada. Listede 50 ABD’li, 9 Japon, 6 Çin, 4 Fransız, 3 Hint, 3 Danimarka, 3 İsviçre, 2 Rus, 1 İspanyol, 1 İtalyan, 1 Hollandalı şirket yer alıyor.
Uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.’nin (Tüpraş) notunu “durağan”dan, “pozitif”e yükselttiğini açıkladı.
Avustralya merkezli Blockchain Energy Trading girişimi Power Ledger ETH ICO ile $17M fon topladı. Şirketin whitepaper’ı burada.
EPDK, 2018 yılı YEKDEM başvurularının alınmasına ilişkin duyuruyu bugün yayınladı.
Enerji Sektöründeki Gelişmeler 