YEKA RES (03.08.2017)

YEKA Rüzgar ihalesine teklif veren 8 konsorsiyum bugün açık ihale usulü fiyatlarını çarpıştırdı. İhaleyi Siemens (Almanya) – Türkerler – Kalyon Enerji konsorsiyumu 34.8 USD/MWh ile kazandı.

Rüzgar YEKA ihalesi teklif detayları şu şekilde:

• Siemens (Almanya) – Türkerler – Kalyon Enerji (4.19 – 4.18 – 4.13 – 4.10 – 4.07 – 4.04 – 3.99 – 3.96 – 3.94 – 3.92 – 3.89 – 3.87 – 3.84 – 3.82 – 3.80 – 3.78 – 3.76 – 3.74 – 3.72 – 3.70- 3.68 – 3.66 – 3.64 – 3.62 – 3.60 – 3.58 – 3.55 – 3.53 – 3.51 – 3.49 – 3.48) (kapalı zarflarda 4.19 en düşük fiyatı veren konsorsiyum)
• MingYang (Çin) – İlk İnşaat (4.15 – 4.12 – 4.09 – 4.06 – 4.02 – 3.98 – 3.95 – 3.93 – 3.90 – 3.88 – 3.86 – 3.83 – 3.81 – 3.79 – 3.77 – 3.75 – 3.73 – 3.71 – 3.69 – 3.67 – 3.65 – 3.63 – 3.61 – 3.59 – 3.56 – 3.54 – 3.52 – 3.50)
• Nordex (Almanya) – İklim Elektrik Yatırım – MKS Marmara – Zorlu Enerji (4.14 – çekildi)
• General Electric (GE- Amerika) – Fina Enerji (açık eksiltmede teklifi güncellemeden çekildi)
• Senvion Rüzgar Enerjisi Çözümleri (Almanya) – IC İçtaş Enerji (açık eksiltmede teklifi güncellemeden çekildi)
• Enercon (Almanya) – Polat Enerji – Limak Enerji (5.72)
• Goldwind (Çin) – Akfen Holding – Beyçelik Gestamp Yenilenebilir Enerji (5.98)
• Vestas (Danimarka) – EnerjiSA (6.33)

İlk değerlendirme

• Kalyon, YEKA GES’te olduğu gibi burada da hiç mola almadan fiyatı aşağı çekti. Kalyon konsorsiyumunda Siemens’in riskini merak ettim; ama YEKA şartnamesine göre konsorsiyum ortakları müştereken ve müteselsilen sorumluluk altında. Teknoloji sağlayıcısı Siemens’in fabrika şirketinde ortaklığı en az %51 olmak zorunda. RES şirketinde TC ortaklığıysa en az %25 olmak zorunda. Bunlardan başkaca kısıt yok, yani fabrika komple Siemens’in, RES şirketiyse komple Kalyon’un olabilir, ki fiyat tekliflerine Siemens’in hiç katılmaması da bunu işaret ediyor denilebilir.
• Vestas ile EnerjiSA konsorsiyumumun bu ihaleye öylesine girmiş olduğunu görmek tuhaf.

İhalenin ülkemize hayırlı olmasını temenni ederek, Türkiye rüzgar enerjisi piyasasına ilişkin bazı temel bilgileri paylaşalım.

• 2015 ve 2016 EPİAŞ ortalama elektrik fiyatları 140 TL/MWh civarıyken, 2017’de 160 TL. Fiyatın makul olup olmadığının belirleyicisi olan çeşitli parametreler var, AB’deki alım garantisiz ihale sonrasını dikkate alan bunlara ilişkin değerlendirmeleri içerir çalışmama şuradan ulaşılabilir (bağlantı).
• TEİAŞ’a göre, lisanslı 5738 MW, lisanssız 12.9 MW olmak üzere toplam RES kurulu güç 2016 sonu itibariyle 5751 MW. 2017 Haziran sonu itibariyleyse toplam güç 6163 MW olmuş.
• Global Wind Energy Council’e göre, 2016 sonu itibariyle Türkiye RES kurulu gücü sıralamasında Avrupa’da 7. sırada, 2016 içerisinde devreye alınan kapasite anlamındaysa Almanya ve Fransa’nın ardından ise Avrupa’da 3. sırada yer alıyor.
• IRENA’ya göre, Türkiye’de rüzgar enerjisi alanında 53 bin kişi çalışıyor (fotovoltaik sektöründeyse 127 bin). Dünya genelinde ise çalışan sayısı 9.8 milyona ulaşmış ve en çok istihdam yaratan alan 3.09 milyon ile fotovoltaik.
• Cushman & Wakefield (C&W) tarafından yayınlanan Manufacturing Risk Index Rankings 2016 sonuçlarına göre, Türkiye 2015’e göre 10 sıra birden gerileyerek 18. sırada yer almıştı. Bu gerilemeye riskler (Including natural disasters, economics and energy) ve şartlar (Including labor force, logistics, and business environment) sebep olmuştu. Bu şartların ortadan kalkmasıyla, sıralamada yükseleceğimizi varsayabiliriz.

Son niyetine:

• YEKA’nın öngördüğü model kendi başına doğru. Benzer örnekleri Çin de uyguluyor (örneğin, Çin, ülkede faaliyet gösterilmesi için yerel ortak girişim kurulmasını şart koşması nedeniyle VW SAIC ile elektrikli araç üretecek). Ancak, bu durum modelin işlevselliğini garanti eden bir unsur değil. Diğer şartların da elverişli olması gerek. Bu noktada, güneş YEKA ihalesi 2 kez ertelenirken, rüzgar YEKA’ya Engie gibi Türkiye’de faaliyeti olan önemli bir oyuncu başvuru yapmamış olsa da dünyanın en önemli türbin imalatçılarının ihaleye teklif vermesi, Türkiye rüzgar enerjisi sektörüne ve Türkiye’nin kaybolan güveni tekrar tesis ettiğinin bir göstergesi sanırız. Güneş daha kolay olmasına rağmen benzer ilgili görmediyse düşünmek gerek.
• Başvuru yapan 8 imalatçının 5’i Avrupalı. Bu önemli bir şey. Almanya ile yaşanan politik gerginlik de şirketlerin devreye girmesiyle sakinleşmişti. Bu ihalenin de Avrupalı ortağı olan konsorsiyumca kazanılması iyi bir şey.
• Fiyat da gerçekten kimsenin beklemediği kadar düşük çıktı. Umarız iş reklam malzemesi olarak kalmaz veya yapılamama riski ortaya çıkınca Kalyon’a başkaca muafiyetler vs tanınarak her şey garip bir hale gelmez. Bu noktada, söz konusu yatırım kapsamında sağlanacak teşvikler de önemli olacaktır. Şu an itibariyle şu kapsamlarda muhtelif kalemlerden desteklenebilir proje: i) AR-GE ve Tasarım Merkezi, ii) Yatırımlarda Proje Bazlı Destek, iii) Yatırımlarda Devlet Yardımları (bölgesel, stratejik vs…).