Çatı tipi GES

[bu yazı, 12/05/2019 tarihinde yayımlanan (Resmi Gazete bağlantısı) yeni yönetmelikle birlikte büyük oranda geçerliliğini yitirmiştir, zira artık aylık mahsuplaşma uygulaması başlamıştır, bu doğrultuda yeni kurgunun ne olduğunu anlamak Çatıya GES isimli ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği yazılarına bakılabilir. Bağlantısını verdiğim yazılarda maliyet detayına girmedim.]

Giriş

Bilindiği üzere 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Kanun) 30/03/2013 tarihinde, Kanun’un 14. maddesi kapsamında hazırlanan, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik (Yönetmelik) ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ (Tebliğ)’in yürürlüğe girmesini müteakiben, lisanssız üretim sektörü oluşmuştur. İlgili Yönetmelik’te ve Tebliğ’de muhtelif zamanlarda değişiklikler yapılmış ve son olarak Yönetmelik uyarınca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurum tarafından kurulu gücü azami 10 kWm / 10 kWe (10 kW dâhil) tip proje hazırlanması uygun görülen, kendi tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüne kadar doğrudan bağlı güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, bu başvurulara istinaden sunulacak bilgi ve belgeler ile düzenlenecek Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu formatının belirlenmesi amacıyla oluşturulan “ELEKTRİK PİYASASINDA TÜKETİM TESİSİ İLE AYNI ÖLÇÜM NOKTASINDAN BAĞLI VE GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSLERİ İÇİN LİSANSSIZ ÜRETİM BAŞVURULARINA VE İHTİYAÇ FAZLASI ENERJİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLARA İLİŞKİN TASLAK” görüşe açılmıştı.

Sektörde herkesin beklentisi çatı tipi GES’lerin önünün açılmasıydı. Yukarıda belirtilen taslakla alakalı henüz bir gelişme olmamakla birlikte, 03 Temmuz 2017 tarihli Resmi Gazete’de tekrar yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği‘nin 59. maddesinin 2’nci fıkrasının “… binanın kendi ihtiyacı için yapılacak güneş kaynaklı yenilenebilir enerji sistemleri ruhsata tabi değildir. Bunlara ait uygulama projelerinin hazırlanması ve fenni mesuliyetin üstlenildiğine dair taahhütname ile birlikte ilgili idareye sunulması, binanın projesindeki mimari görünüşlere bağlı kalınması ve idaresinden izin alınması zorunludur.” hükmüyle ruhsat zorunluluğu ortadan kaldırıldı ve sektörün ilgili derneklerinin demeçleri medyada yer buldu. Örneğin, Günder Yönetim Kurulu Başkanı Kaleli: “Güneş enerjisinde çatı uygulamalarında ruhsat alma zorunluluğunun kaldırılmasıyla “Enerji Yatırımcısı” kavramı hane halkı düzeyine inecek. Türkiye’de çatısı güneş enerjisinden elektrik üretimine uygun olan 10 milyona yakın bina var” şeklinde demeç vermiş.

Bu gelişme sonrası, “Enerji Yatırımcısı kavramı hane halkı düzeyine inecek” gibi iddialı bir ifade kullanmaya gerek yok diye düşünmekteyim. Çünkü 50 kWe kadar Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesislerinin Tip Şartnamesi çıktığında da “işte beklenen şey” haberleri havada uçuşmuştu, ne yazık ki sonrası malum. Yine de çatı tipi güneş enerjisinden elektrik üretim sistemlerinin (GES) önündeki engellerin birer birer de olsa ortadan kaldırılmasının önemli bir gelişme olduğunu peşinen belirterek bazı değerlendirmelerimi paylaşmak istedim.

2 tip sistem üzerinden değerlendirme yaptım. İlki, şebekeye bağlı bir GES sistemi, diğeriyse şebekeye beslemeye yapman bir GES sistemi.

Dipnot: Çatı tipi GES işi basit bir mesele gibi gözükse de bence ilginç ve zorlayıcı parametrelere sahip.

#1- Çatı tipi GES (on-grid=şebeke bağlantılı)

Bu sistemde;

• GES tüketim noktasıyla ilişkilendirilir. Tüketim noktası çatıya kurulan GES’in üreteceği elektrikle beslenir ve GES’in ürettiği enerjinin fazlalığı şebekeye verilir.
• Batarya (pil) yok. Zaten, tüketim ile üretim arasında bir denge kurulmasına gerek yok. Sistemin gücü ne kadar yüksekse o kadar iyidir; çünkü fazla enerji zaten şebekeye verilebilmektedir.

Sisteme ilişkin hususlar ilerleyen aşağıda detaylıca açıklanmıştır.

Tarifeler

• Elektrik faturalarına esas tarife, EPDK tarafından 3 ayda bir belirlenmektedir. Buna göre, 2017’nin 3. çeyreği için elektrik fiyatı vergiler hariç 33,1833 kr./kWh (AG, TZ ve Mesken). Vergiler eklendiğinde fiyat: 39 kr./kWh
• GES’in ürettiği elektriğin alım fiyatı 13.3 ¢/kWh (kur 3.5 alındığında 46.55 kr./kWh).

Tüketilen her 1 kWh elektrik için ödenen bedel ile (39 kr), üretilen her 1 kWh elektriğin satış bedeli (46 kr) arasındaki farka dikkatinizi çekmek isterim.

Not: 13.3 ¢/kWh birim fiyat 2020 yılı sonuna kadar devreye girecek santralleri kapsamaktadır ve 10 yıllığına geçerlidir (yani 2017’yi saymazsak sadece 2018, 2019 ve 2020 yılları içerisinde kurulacak GES’ler 13.3’lük fiyattan 10 yıllığına yararlanabilecektir, 10 yılın sonundaki alım fiyatının da ne olacağı bilinmemektedir. 2021 ve sonraki dönemde kurulacak tesislerin üreteceği elektriğin alım fiyatı da bilinmemektedir; ama asla 13.3 olmayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz).

Ortalama tüketim

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (ETKB), Elder’in X. Sektör Toplantısı‘nda sonuçlarını açıkladığı Elektrik Dağıtım Hizmetleri Kamuoyu Araştırmasına göre, Türkiye’de aylık elektrik faturası 2017 Mart itibariyle 105.79 TL (130 TL ve üzeri fatura veren oranı %19 kadar, 100 TL altı ise %55 kadar).
• 105 TL’yi referans aldığımızda, bugünkü tarifelerden hareketle mesken başına yıllık tüketim yaklaşık 3250 kWh.

Tesisin tasarımı (güç)

• Çatı söz konusu olduğunda tasarımı (gücü) kısıtlayan unsurlar var, şöyle ki; i) çatının şekli, ii) çatının yönü, iii) çatıdaki ve çatıya doğru engeller (gölge yapan ağaç, baca, su ısıtma sistemi vs gibi unsurlar).
• Herhangi bir meskenin çatısına teknik olarak ve ilgili mevzuat gereği 15 kW sistem zaten kurulamaz. Bunun mevzuat açısından izahı şu şekildedir: üretim tesisinin kurulu gücü, ilişkilendirilecek tüketim tesisatının bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüyle limitlenmektedir (bu da, Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği madde 34/3-ç gereği ortalamada en fazla 5 kW).
• Öte yandan, herhangi bir meskenin elektrik tesisatı 15 kW olsa ve çatının alanı da bu güçte bir tesis kurulumu için elverişli olsa dâhi, tesisin gücü 10 kW aşamaz, aksi durumunda ilgili şebeke işletmecisi elektrik dağıtım şirketine başvuru yapılarak trafo kapasitesinden tahsis alınması gerekecektir ki bu şu anda mümkün değildir; çünkü trafo kapasiteleri sıfırlanmıştır.

Temel varsayımlar

• Tesis kurulu gücü : 5 kW
• Elektrik üretimi : 1500 kWh/kW (toplam 7500 kWh/yıl) (ışınımı yüksek Denizli, Antalya, Burdur, Konya gibi iller için bu değer daha yüksek, İstanbul, Kocaeli, Bursa illeri için daha düşük çıkar; ancak verim kaybı, gölgeleme kayıpları vs dikkate alarak Türkiye ortalaması 1500 kWh kullanılmıştır)
• Hane elektrik sarfiyatı : 3250 kWh (bunun saatlik baza indirgenmesi için, gerçek bir abonenin saatlik tüketiminden hareketle orantı uygulanmıştır)
• Batarya (depolama) : YOK (fazla elektrik sisteme basılmakta ve kWh başına 13.3 ¢ üzerinden gelir elde edilmektedir)
• Finansman : %100 özkaynak (kredi kullanılmadığı varsayılmıştır)
• USD/TL – €/TL : 3.5 – 4.1

Not: Saatlik üretim hesabı için PVsyst programından (lisanslı_yasal) faydalanılmıştır.

Yatırım maliyeti

• Teçhizat ve işçilik : 3900 $ + KDV (16 bin TL) ($/TL=3.5)
• Elektrik proje onayı : 1270 TL + KDV (1500 TL) (10 kWe’ye kadarki güçler için 120 TL + KDV olarak güncellendi)
• Geçici kabul bedeli : 2740 TL + KDV (3233 TL) (10 kWe’ye kadarki güçler için 159 TL + KDV olarak güncellendi)
• Proje çizim maliyeti : 5000 TL (elektrik + statik)
• İnşaat/Statik proje onayı : 2540 TL + KDV (3000 TL) (proje TEDAŞ onayına sunulursa bu maliyete katlanılmaktadır. Proje ilgili Belediye’ye ücretsiz onaylatılabilir) (TEDAŞ’ın bu kapsamda onay için aldığı bedel 2939 TL + KDV olarak güncellendi)

TEDAŞ’ın 2018 yılı hizmet satış listesindeki güncel bedellere göre, sadece elektrik proje onayı ile geçici kabul bedeli onayı için yapılan masraflar nedeniyle toplamda 3731 TL + KDV kadar azalma söz konusu yatırım maliyetinde.

İşletme maliyeti

• Sistem kullanım bedeli : 10.251 kr./kWh (Şebekeye basılan her bir kWh elektrik için ödenmektedir ve 31/12/2017 tarihinden sonra kurulacak GES’leri kapsayacak şekilde tarifelerde gidilen değişikliğin sonucu olarak 13 kat kadar arttırılmıştır). Bu durumda, net elektrik satış geliri, 13.3 ¢/kWh’den sistem kullanım bedelinin eksiltilmesiyle elde edilecektir. Sonuç olarak, net elektrik gelirine esas birim fiyat (46.55-10.251)=36.299 kr./kWh olmaktadır, yaklaşık %22’lik bir kayıp)
• Yıllık diğer giderler : YOK (panellerin bakımının mülk sahibince yapılacağı varsayılmıştır ve iyimser şekilde herhangi bir gider oluşmayacağı varsayılmıştır)

Çıktılar

• Kurulum maliyeti (toplam) : 25733 TL (7352 $) (inşaat/statik proje onay hariç)
• Şebekeden çekilen elektrik : 2225 kWh
  • 7500 kWh elektrik üreten bir sistem kurulduğu halde neden şebekeden elektrik çekildiği sorgulanabilir bilmeyenler tarafından. Onun cevabı şu: elektrik tüketimi 24 saatlik zaman dilimini kapsar, ancak GES’in elektrik üretimi güneş ışınlarının panele vurmasıyla gerçekleşir ve sistemde batarya da yoktur. GES’den kullanılan elektrik de bu nedenle düşük çıkar (1025 kWh olarak aşağıda belirtilmiştir)
  • Neden batarya olmadığı sorusunun cevabı da şudur: Üretilen elektriği tüketmek yerine şebekeye vermek ekonomik olarak daha mantıklı, zira Tarifeler başlığı altında belirttiğimiz üzere satılan elektriğin birim fiyatı tüketilen elektriğin birim fiyatından yüksektir.
• GES’den kullanılan elektrik : 1025 kWh (bu sayede yapılan tasarruf yaklaşık 400 TL=114 $)
• Şebekeye verilen elektrik : 6475 kWh
• Yıllık brüt gelir : 861.2 $ (≅3014 TL/yıl, 251 TL/ay) [hesap: 6475 kWh * 13.3 ¢/kWh * 3.5 TL/$]
• Yıllık net gelir : 671.5 $ (≅2350 TL/yıl, 196 TL/ay) [hesap: 6475 kWh * (13.3 ¢/kWh * 3.5 TL/$ – 10.251 kr./kWh)]

Geri ödeme süresi

7.5 yıl [7352/(861+114)]. Bu iyi bir sonuç, ancak maalesef aşağıdaki şartlarda geçerli:

• Her yıl 6475 kWh enerji şebekeye verilecek (verim azalması, üretim kaybı, arıza vs olmadığı varsayılıyor)
• Yatırım maliyeti 7352 USD’yi aşmayacak
• Yatırım tamamen öz kaynak ile finanse edilecek (faiz vs yok)
• Yıllık işletme maliyeti sıfır
• Üretilen enerji 13.3 ¢/kWh üzerinden satılacak (sistem kullanım bedeli sıfır varsayılıyor)
• Paranın zaman değerini dikkate alınmayacak (5 yıl sonra elde edilen gelirin bugün aynı değere sahip olduğu varsayılıyor)

Not: Yukarıdaki kısıtlardan sadece üretilen enerji için katlanılan sistem kullanım bedeli gelirden eksiltilirse geri ödeme süresi 9.3 yıla [7352/(671.5+114)] çıkmaktadır. Özetle, denilebilir ki, her durumda en az 10 yıllık bir geri ödeme süresi söz konusu.

Değerlendirme ve Öneriler

• Sistemin ilk yatırım maliyeti çok yüksek. Sadece “proje onay + geçici kabul bedeli” maliyetleri toplamda 4731 TL ve bu, 2 yıllık net enerji gelirini sıfırlıyor.
• 13.3 c$/kWh birim fiyat üzerinden alım garantisinin 2021 yılı itibariyle devreye girecek tesisleri kapsamayacak olması ciddi sorun. Bu, işin ekonomik değerini çok azaltmaktadır. Zira, yüksek yatırım maliyetli bu tesislerin, sadece tüketilen elektriği karşılasın diye kurulması mümkün değil, hele ki batarya fiyatlarının maliyeti ortadayken.
• Sistem kullanım bedelinin 2018’le birlikte 10.25 kr./kWh olarak uygulanacak olması çok ciddi sorun. Bu, lisanslı tesislere yaklaşık 0.9 kr./kWh olarak uygulanıyor. Sistem kullanım bedeli, tüketim tesisinin sözleşme gücüne kadar olan güçteki çatı tipi GES’ler için lisanslı tesislerin seviyesine çekilebilir.
• Gelir İdaresi Başkanlığı’nın da düzenleme yapması gerek, şöyle ki; gerçek kişilerce kurulan lisanssız tesislere yapılacak ödemeler gider pusulası düzenlenmek ve stopajı da EPSAŞ’larca karşılanmak suretiyle yapılabilmelidir (gerçek kişilere şirket kur diyen elektrik dağıtım şirketleri var ve maalesef bunun düzenlenmesi EPDK’nın alanı değil).
• Gerçek kişilerin, KDV teşvikli teçhizat alma şansı yok. Oysa, teçhizat üzerinde ciddi bir KDV maliyeti var. Bizim hesabımıza göre 5 kW’lik sistemin teçhizat maliyeti 16 bin lira ve bunun 2440 TL’si KDV’dir. Bu, 1 yıllık brüt enerji gelirinin %70’ine, net enerji gelirinin ise %90’ına karşılık geliyor. Yani, 1 yıllık geliri çöpe atıyor KDV. Gerçek kişiler teşvikli teçhizat alabilse bile, bu durumda da yatırım teşvik danışmanlığı, teşvik belgesi parası vs 2440 liralık KDV’yi bile aşar, bu da ortadan kaldırılmalı.
• Bu tesisler için proje çizme zorunluluğu ortadan kaldırılmalı. Böylelikle mühendislik masrafları da sıfırlanmış oluyor. Kurulumu yapan şirkette fenni mesuliyeti üstlenebilecek mühendis istihdamı şart olmalı.

• ABD’de çatı tipi solar sistemlerin yaygınlaşmasında satınalma modeli lease yöntemini 2017 Mart itibariyle geçmişti (buna göre, lease, 2014 yılında %72 ile ezici üstünlüğe sahipken, 2016’nın son çeyreğinde ilk kez %47’ye gerilemişti). ABD’li konut sahiplerinin hangi saikle böyle bir eğilime sahip olduğunu bilmemekle birlikte, Türkiye’de benzer iş modelinin finansal olarak rantabl olması durumunda uygulanabileceğini değerlendiriyorum; ancak hesaplamalarıma göre bu da rantabl değil henüz.

Sonuç olarak, vatandaş çatısına GES kuracak, >=10 yıl kadar sürede sistem kendini amorti edecek; ama amorti süresinden itibaren sistem ömrü süresince ciddi bir katma değer oluşmayacak. Daha sonra batarya (pil) kurulsa, bir de onun maliyeti çıkacak (bugüne kıyasla daha az maliyetli olacak olsa da bir maliyet ve ülkemizde tasarruf sıkıntısı olduğunu düşününce insanların bu gibi şeylere kaynak aktarması bence zor).

Son olarak, malum olduğu üzere, 2016 yılı içerisinde Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği (YEKA) yürürlüğe girdi ve bu yönetmelik gereği düzenlenen yarışma ile 500 MW kapasiteli güneş paneli, güneş hücresi, wafer … fabrikası kurulacak. Bu, yerlileştirme için önemli bir adım ve önceki dönemde yürürlüğe konulan ve halen geçerli olan i) ithal panellerde teşvik uygulamasının kaldırılması, ii) gözetim uygulaması ve iii) daha sonraki süreçte devreye sokulan damping soruşturması vs ile ithal panelin önü kesilmeye çalışılmıştı. Tahmin ediyorum ki, önümüzdeki 3-4 yıllık süreçte gerek YEKA’nın şart koştuğu fabrikanın kurulması, gerekse de üretim maliyetlerinin düşmesi sonrası çatı tipi GES uygulamalarının önü açılacaktır. Aksi durumda, YEKA’nın şart koştuğu fabrika sadece kurulacak 1000 MW’lık tesislere panel tedarik eder ve sonra o fabrikalar kapanır (iç pazarın olmaması durumunda bir ihtimal).

---

#2- Çatı tipi GES (grid tie on-grid)

Bu sistemde;

• Tüketim noktasının şebekeyle bağlantısı kesilmez. Sadece, çatıya kurulan GES’in de tüketim noktasını beslemesi sağlanır. Öte yandan, GES, herhangi bir şekildee enerji veremez.
• Batarya (pil) yok.
• Hibrid inverter kullanılmaktadır. Bu şu demek: tüketim noktasının kurulu gücü ne ise, bu miktarda çekişin karşılanabilmesi için, sistemin tasarımı gereği herhangi bir mesken için 2 kW gücünde evirici yerine mecburen en az 5 kW evirici kullanmak gerekecektir (hatta bunun bile yetmeyeceği söylenebilir). Buna göre, 2 kW monofaze eviriciye 500 € verebilecekken (eski evler kesinlikle tek faz), kurulu güç alt limiti nedeniyle evirici maliyeti 900-1000 € civarında olmaktadır.
• Tüketim ile üretim arasında bir denge kurulması gerekmektedir. Herhangi bir konutun ortalama elektrik sarfiyatı olan 3250 kWh üzerinden değerlendirme yapılırsa en fazla 2 kW gücünde bir sistem kurulabileceği söylenebilir; ancak, maalesef bu çok yanlış bir hesaplama olacaktır, zira elektrik tüketim profiline bakıldığında görülür ki;
  • T1 zaman diliminde (06-17 arası) tüketim 1371 kWh
  • T2 zaman diliminde (17-22 arası) tüketim 1145 kWh
  • T3 zaman diliminde (22-06 arası) tüketim 734 kWh

Bu durumda, 2 kW sistem kurulduğunda TASARRUF durumu şu şekilde olmaktadır:

• T1 zaman diliminde (06-17 arası) 9 kWh
• T2 zaman diliminde (17-22 arası) 848 kWh
• T3 zaman diliminde (22-06 arası) 13 kWh

Yani;

• Toplam tüketimin (3250 kWh) %26.8’i kurulacak GES’den karşılanmış oluyor.
• Toplam üretimin (3000 kWh) sadece %29’undan istifade edilebiliyor.

Yani;

• TZ (tek zamanlı) faturalandırma durumunda toplam tasarruf yıllık 340 TL

Yatırım maliyeti

• Teçhizat : 3000 $ + KDV (12 bin TL) ($/TL=3.5)
• Projelendirme ve işçilik : 2000 TL
• Proje onayları : YOK (şebekeye besleme yapılmadığından)
• Geçici kabul bedeli : YOK (şebekeye besleme yapılmadığından)
• İnşaat/Statik proje onayı : YOK (şebekeye besleme yapılmadığından)

Not: Teçhizat maliyetinin 1/3’ünü evirici oluşturmaktadır.

Not: Tekzen’de SolarFrontier marka 2 kW gücünde hazır paket on-grid sistem (şebeke bağlantılı) 11740 TL’ye satılmaktadır (montaj ve konstrüksiyon hariç). Sitede, eviricinin gücüne dair bilgi verilmemiştir.

Çıktılar

• Tasarruf : 340 TL/Yıl
• Yatırım maliyeti : 14 bin TL (sadece teçhizat 12 bin)
• Geri dönüş süresi : 41 yıl 🙂

Soru

Hepi topu ayda 80-100 TL elektrik faturası veren kaç insan yukarıdaki şartlarda çatısına 2 kW gücünde GES kurmak ister?

Değerlendirme

• GES’in, ürettiği enerjinin fazlalığıyla şebekeyi beslemesi şart. Aksi takdirde, bu ekonomik değerlerle insanlar çatılara GES kurması beklenemez. Prestij olarak az sayıda insan GES kurmayı düşünebilir.
• ABD’de, çatısında GES olan konutların satış fiyatının daha yüksek olduğuna yönelik haberler okumuştum (haberi bulamadım). Bu, Türkiye için de bir parametre olabilir.
• Çatı tipi grid tie off-grid GES sistemleri, şu şartlarda ancak ve ancak, binanın ilk yapım aşamasında şart koşulursa yapılabilir diye değerlendiriyorum.

---

#3- Mersin Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı açıklamaları

Enerji Enstitüsü’nde çıkan haberde yer alan şu şekilde: Mersin Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Seyfettin Atar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çatı tipi güneş santralleri (GES) için yapı ruhsat koşulunu kaldırması ile birlikte çatılara kurulacak sistemin 7.5 yılda maliyetini amorti edeceği ve 23 yıl bedava elektrik üreteceği değerlendirmesinde bulundu. “Mersin’de güneşleme ortalama 7 saat oluyor. Biz binalarımıza 5 kilovatlık bir sistemi rahatlıkla kurabiliyoruz. Bu sistemin maliyeti ise 41 bin TL. Kurulu gücümüz olan 5 kilovat ile çarptığımızda her yıl yaklaşık 12 bin 250 saat enerji elde etmiş oluyoruz. Bunun karşılığı olarak da yıllık 5 bin 512 TL gelir elde etmiş olacağız” dedi.

Toplam 41 bin TL’lik sistemin yılda 5 bin 512 TL kazanç sağlayarak 7.5 yılda kendini amorti ettiğini belirten Seyfettin Atar, “Bu sistemin en az 30 yıl ömrü var. Hal böyle olunca yaklaşık 23 yıl bedava elektrik üretecek bu sistem. Bu sistemin yanına akü grupları koyarsanız enerjinizi depolayıp kesinti durumunda elektriksiz kalmazsınız. Apartman ve sitelerde kurulması halinde sağlanacak tasarruf ile aidatlar bile karşılanabilir” diye konuştu.

Seyfettin Atar ne dediğinin farkında mı bilemiyorum, ancak;

• Kurulum maliyeti 41 bin TL inanılmaz yüksek
• kW başına üretim 2450 kWh, saçmalık

Ne yazık ki bu demeci veren Elektrik Mühendisi!

Onu geçtim, şu cümle çok ilginç: “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çatı tipi güneş santralleri (GES) için yapı ruhsat koşulunu kaldırması ile birlikte çatılara kurulacak sistemin“. Yani, yazının en başında söylediğim duruma geliyor, sanılıyor ki, yapı koşulunu kaldırıldı ve artık her şey güllük gülistanlık.